Von der Leyen start met goed gevulde agenda
Zo zuinig als het Europees Parlement haarzelf zijn vertrouwen gaf, zo gul omarmde het gisteren de nieuwe Commissie van Ursula von der Leyen. De nieuwe voorzitster begint haar taak met een maand vertraging nadat ze drie kandidaat-commissarissen zag sneuvelen, mede als gevolg van afrekeningen tussen de grote politieke families. Gisteren stonden de drie grote fracties echter als een blok achter het nieuwe team.
Ursula von der Leyen ontvouwde dan ook grote plannen. Zo moet Europa de ambitie hebben een geopolitieke rol van betekenis te spelen en dus meer de taal van de macht spreken. Het moet zijn ‘Europese levenswijze’ actief gaan bevorderen (het werkwoord ‘beschermen’ waarvan eerder sprake, was niet meer te horen) - wat dat dan ook concreet betekent. Het moet de digitale concurrentie aangaan met de Verenigde Staten en China. Het moet vooral voorop lopen in de strijd tegen de klimaatverandering.
Voor deze en andere ‘transformerende’ plannen - vooral voor de ‘green deal’ - zijn miljarden nodig. De allereerste opgave van Von der Leyen bestaat er dan ook uit de financiering van haar ambities zeker te stellen. Lidstaten die met het oog op de nieuwe meerjarenbegroting al op de rem gingen staan, kregen gisteren te horen dat die meer is dan een ‘boekhoudkundige oefening’.
De nieuwe begroting moet het, zo goed als zeker, zonder de Britse bijdrage stellen. Het is één van de moeilijkheden waarmee het vertrek van het Verenigd Koninkrijk Von der Leyen confronteert. De voorbije jaren werd de realiteit van de Brexit telkens weggeschoven door de besluiteloosheid aan de andere kant van het Kanaal. Als de peilingen kloppen, kan Boris Johnson daar over een paar weken een eind aan maken. En leidt Von der Leyen volgend jaar de eerste Commissie die een amputatie van de Unie moet verwerken. De Duitse voorzitster hield gisteren een deel van haar speech in het Engels - al decennia de facto werktaal van de Europese instellingen. De lidstaat die deze wereldtaal in de Unie bracht, is er straks echter niet meer bij. Wat daar de gevolgen van zijn, is nog niet te overzien.
Eén gevolg is wel al bekend. Boris Johnson weigerde een tijdelijke commissaris naar Brussel te sturen. De weigering heeft tot gevolg dat de nieuwe Commissie zolang het Verenigd Koninkrijk nog in de EU zit, niet volledig is. Onduidelijk is wat de concrete gevolgen daarvan zijn voor de rechtsgeldigheid van de beslissingen die deze Commissie in haar eerste maanden neemt.