Koninklijk patrimonium slorpt miljoenen euro’s belastinggeld op
KONINGSHUIS BRUSSEL
Koninklijke Schenking
In 1900, ter gelegenheid van zijn 65ste verjaardag, schonk koning Leopold II zijn bezittingen aan de Belgische Staat. De voorwaarde was dat de gronden en gebouwen nooit zouden worden verkocht en dat ze ter beschikking zouden blijven van de troonopvolgers. De Koninklijke Schenking was geboren, en beheert sindsdien de koninklijke openbare eigendommen. De constructie is uniek in de wereld.
Sinds 1930 is de Schenking een zelfstandige openbare instelling die moet instaan voor haar eigen inkomsten en uitgaven. Grondig onderzoek van VRT NWS, Apache, De Tijd en Knack toont nu het tegendeel aan.
Massa eigendommen
De Koninklijke Schenking heeft meer dan 7.500 hectare in haar portefeuille, waarvan ruim 5.000 hectare bossen (ook in Limburg) en 1.650 hectare landbouwgrond. Daarnaast heeft ze 77 kastelen, villa’s, hoeves en commerciële panden, voornamelijk in het Brusselse, Oostende en de Ardennen. Zo beheert de Schenking de woning van koning Albert II (kasteel Belvédère in Laken), de villa’s van prinses Astrid en prins Laurent, en het buitenverblijf van koning Filip in Ciergnon. Tot 1992, het jaar dat koning Boudewijn 15 hectare aan de vzw Bisdom Hasselt schonk, was het klooster van Opgrimbie het enige koninklijke vastgoed in Limburg.
Het lijkt bizar maar de Schenking kan zelf geen bedrag plakken op de waarde van haar gigantische patrimonium. De laatste raming dateert van 1999 en bedroeg toen 221 miljoen euro. Vermoedelijk is dit een zware onderschatting.
Eigen inkomsten
De Schenking gaf vorig jaar amper 6,45 miljoen euro aan kosten uit voor haar enorme bezit. Daarvan ging bijna de helft naar het koninklijk domein in Laken. Nochtans heeft de Schenking geld: op een rekening bij bpost bank staat 35,64 miljoen euro en vorig jaar genereerde de instelling 6,97 miljoen euro aan inkomsten. De belangrijkste inkomstenbron is de verhuur van vastgoed, goed voor 4,549 miljoen euro in 2018, gaande van een smartphonewinkeltje tot een bioscoop in Elsene. Daarnaast verhuurt ze onder meer drie kantoorgebouwen in de hoofdstad, het rusthuis James Ensor en de Wellingtonrenbaan in Oostende, drie luxegolfclubs, een zeilclub, sportinfrastructuur en een massa hoeves. Andere inkomsten haalt de Schenking uit houtverkoop (1,522 miljoen euro), jachtrecht (526.000 euro), visrechten (23.000 euro) en de verkoop van hooi (27.000 euro).
Kosten afwentelen
Opmerkelijk is dat de Schenking al jaren miljoenen euro’s aan kosten afwentelt op de verschillende overheden en dus de belastingbetaler. Zo huurt de Regie der Gebouwen
Hertoginnedal, het kasteel waar de premier buitenlandse gasten ontvangt, voor 100.000 euro per jaar. Ook de renovatie van het buitenschrijnwerk aan het kasteel (637.000 euro) kwam voor rekening van de Regie, die binnenkort 3 miljoen euro zal ophoesten voor de renovatie van het Chinees Paviljoen en de Japanse Toren in Laken. De stad Nieuwpoort bekostigde de heraanleg van het Leopold II-park (1,6 miljoen euro), Brussel zal dit binnenkort doen voor de renovatie van de vervallen serres van Stuivenberg in Laken (3,5 miljoen euro). Daarnaast ontving de Stichting de voorbije vijf jaar meer dan 430.000 euro aan Europese landbouwsubsidies.
De onthullingen in het onderzoek gaan trouwens verder dan enkel de Schenking. Zo liet koning Filip onlangs in Laken een soort dressing met ceremoniekleding renoveren. Die renovatie kostte de belastingbetaler 279.357 euro.
Onderzoekscommissie
Verschillende politieke partijen eisen meer openheid en transparantie in de schimmige boekhouding van de Schenking. De N-VA gaat daarin het verst en vraagt een parlementaire onderzoekscommissie. Bij Open Vld suggereert ook Vincent Van Quickenborne dit. Sp.a vraagt dat het koninklijk domein van Laken wordt opengesteld voor het publiek. Vlaams Belang pleit onomwonden voor de afschaffing van de monarchie.
“Absoluut zelfbedruipend”
De Koninklijke Schenking laat in een reactie weten dat ze “absoluut zelfbedruipend is”. Het bestuur bestaat uit een tienkoppige beheerraad met vier afgevaardigden van het Paleis en graaf Paul Buysse als voorzitter. Die laatste pikt de kritiek niet en zegt geen schrik te hebben van een onderzoekscommissie. “De Schenking is perfect beheerd geweest. We worden ook jaarlijks gecontroleerd door het Rekenhof. Voor het derde jaar op rij kregen we de volledige goedkeuring en felicitaties van de jury”, reageert hij. “De Schenking treedt op waar ze moet optreden. Alle afspraken zijn gedekt door notariële contracten.” Voorts stelt Buysse zich de vraag: “Willen we nog een Koninklijke Schenking of laten we al die gebouwen verloederen? De koning is en blijft ook staatshoofd. Dan lijkt het mij logisch dat hij recht heeft op een prestigieuze woonst.” Insiders bevestigden off the record dat de koning de touwtjes strak in handen heeft en dat beslissingen door de Schenking steevast worden afgetoetst bij het Paleis.