Overheid mag burgers (nog) niet traceren via smartphones
CONTACT TRACING HASSELT Contact tracing lijkt het nieuwe toverwoord in de strijd tegen corona. De overheid wil graag via smartphonedata individuen traceren om te kijken of er contact is geweest met een coronapatiënt. “We moeten wel oppassen dat we niet in Big Brother terechtkomen”, waarschuwt privacyspecialist Kris Verduyckt van sp.a.
Viroloog Marc Van Ranst liet donderdagavond in de talkshow De Afspraak op Canvas een ballonnetje op over apps die eventueel gebruikt konden worden om het besmettingsgevaar in kaart te brengen. Volgens Van Ranst zouden die binnen een tijdspanne van twee weken actief kunnen zijn.
In de taskforce Data Against Corona rijpen al langer ideeën om technologie in te zetten en zo de coronacrisis te bezweren. ZuidKorea is er bijvoorbeeld in geslaagd om de curve van besmettingen af te buigen door de burgers persoonlijk te traceren en actief op zoek te gaan naar besmettingen. Volgens verschillende bronnen liggen vergelijkbare plannen ook in ons land op tafel. “Er is nog geen specifieke vraag geweest over het traceren van individuen, maar ik verwacht die wel eerstdaags”, zegt voorzitter David Stevens van de Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA).
Twee uitzonderingen
Op dit moment heeft de GBA maar twee goedkeuringen gegeven waarbij de overheid data van de grote telecomoperatoren mag gebruiken. “Eén: om kaarten per postcode te maken, om te kijken of de mobiliteit van gebruikers in een stad stijgt of daalt. Alle gegevens moeten anoniem zijn. Een illegaal lockdownfeestje opsporen door te speuren of er op een bepaalde locatie veel smartphones zijn, kan dus niet. Twee: het waarschuwingssysteem Be-Alert. Dat dient om bijvoorbeeld bij rampen of gevaarlijke situaties zoals een gaslek mensen in een bepaald gebied te kunnen waarschuwen via een bericht op hun smartphone. De overheid mag daarvoor zonder toestemming van de gebruikers de locatiedata gebruiken.”
Chinese toestanden
Anderzijds zal de GBA zo snel mogelijk een kader uitwerken zodat goedbedoelde initiatieven of appontwikkelaars weten wat toegelaten is en wat niet. Lommels parlementslid Kris Verduyckt (sp.a) is achterdochtig. “We moeten oppassen dat we in crisistijden geen gevaarlijke beslissingen nemen. Het persoonlijk traceren kan tijdelijk zijn nut hebben, maar het mag niet de nieuwe standaard worden. Onze privacy komt steeds meer onder druk te staan. Voor sp.a kan zo’n ingrijpende maatregel alleen als het tijdelijk en volstrekt anoniem is, en dat we achteraf in het parlement hierover een goed debat kunnen voeren. We willen toch niet evolueren naar toestanden zoals in China waar de overheid vrij spel krijgt met de persoonlijke data van de burgers. En die ook gebruikt wordt tegen de burgers, denk maar aan het fameuze social credit-systeem. Wie niet in de pas loopt van de Chinese overheid, krijgt strafpunten en kan daardoor bijvoorbeeld bepaalde producten niet kopen.”