Crematoria moeten hun capaciteit verdubbelen
STIJGING DODENTOL HASSELT Dag na dag groeit de dodental door corona in ons land, en dat laat zich voelen in de crematoria. Die moeten tegenwoordig dubbele uren draaien om alle crematies te kunnen verzorgen.
“We merken een stijging van 20 procent en die is nagenoeg volledig te wijten aan de overlijdens door corona”, zegt Tom Wustenberghs, directeur van Pontes en tevens woordvoerder van het Verenigd Netwerk van Openbare Crematoria (VNOC). “In onze eigen crematoria gaat het nu al om 165 overleden coronapatiënten: 35 in Lommel, 39 in Turnhout en 91 in Antwerpen.”
In het crematorium van de stad Hasselt zijn er al 70 coronaslachtoffers gecremeerd. “Op één week tijd hebben we 156 crematies verzorgd, het dubbele van een normale week”, zegt dienstverantwoordelijke Niels Ector.
De crisis weegt ook op de werking van de crematoria. De normale werktijden van een crematorium lopen van 7 tot 16 uur. Door de drukte is dat uitgebreid van 6 tot 22 uur. “Op die manier kunnen we de capaciteit verdubbelen. Als het nodig is gaan onze medewerkers langer werken”, zegt Wustenberghs. Ook in Hasselt draait het crematorium sinds kort extra uren per dag.
Medewerkers beschermd
Medewerkers die kisten uit de lijkwagens halen en in de ovens plaatsen, zijn beschermd. “Wie met overleden coronapatiënten werkt, krijgt mondmaskers, wegwerppakken en handschoenen. De kisten en de lijkwagens worden voor alle zekerheid ook ontsmet”, zegt Wustenberghs. “We hebben ons zo georganiseerd dat er twee ploegen zijn die nooit contact met elkaar hebben. Zo hopen we de continuïteit te garanderen.”
“Er mogen maar maximaal 20 mensen op een plechtigheid komen. Die mensen moeten de regels voor social distancing respecteren. Al zijn we iets soepeler voor mensen van hetzelfde gezin. Koffietafels zijn niet toegelaten. De plechtigheden duren minder lang door de beperkte aanwezigheid van nabestaanden, maar er zijn er wel meer.”
Per provincie
Thuisbewaring
Wustenberghs kan het niet met cijfers staven, maar uit ervaring weet hij dat nabestaanden van coronaslachtoffers vandaag sneller voor crematie kiezen dan voor een klassieke begraving. “Een van de redenen zijn die beperkende maatregelen. We krijgen vaak de vraag of de plechtigheid na de coronacrisis kan worden overgedaan voor alle familieleden, vrienden en kennissen. In dat geval is een crematie praktischer omdat crematoria of uitvaartcentra urnen met assen mogen bewaren. Zo wordt een eventuele tweede plechtigheid in aanwezigheid van de urne toch mogelijk, iets wat bij een klassieke begraving uiteraard niet kan.” Ector: “Wat ook opvalt, is dat meer mensen opteren voor thuisbewaring. Dat heeft wellicht te maken met de strikte regels die nu gelden bij een uitvaart. Er is vandaag geen kans op een normaal afscheid, en dan verkiezen veel nabestaanden ervoor om de urne thuis te bewaren. Om toch nog iets tastbaar te hebben van de overledene.”
Een persoonlijk uitvaartgedicht voor coronaslachtoffers. Dat is het doel van Gedichtenkrans, een initiatief waaraan zeventig Belgische dichters hun pen lenen.
Gedichtenkrans is er gekomen op initiatief van huidig dichter des Vaderlands Carl Norac. De inspiratie vond hij bij de Eenzame uitvaart, een project waarbij dichters een gedicht schrijven voor mensen die in eenzaamheid begraven worden. “Dat project wordt nu uitgebreid voor de coronadoden”, zegt dichter Michaël Vandebril. Hij werkt samen met productiehuis VONK & Zonen, dat Gedichtenkrans in Vlaanderen coördineert. “Ook deze mensen sterven eenzaam in het ziekenhuis. Door de maatregelen moet het afscheid bovendien in beperkte kring plaatsvinden. Als dichters willen we ons steentje bijdragen door een persoonlijk gedicht te schrijven en zo wat troost te bieden.”
De zeventig dichters werden ingedeeld per provincie. In Limburg schrijven Luuk Gruwez, Lotte Dodion, Bart Stouten, Nerkiz Sahin, Elvis Peeters en Mustafa Kör mee. Ook Vandebril zelf, langs vaderszijde geworteld in Tessenderlo, versterkt het Limburgse dichterslegioen. Families van een coronaslachtoffer die graag een persoonlijk gedicht willen, nemen contact op met VONK & Zonen. “Na de aanvraag zal een van de dichters contact opnemen met de familie en maximum vijf dagen later helemaal gratis een gepersonaliseerd gedicht bezorgen over de overledene. Dat kunnen ze gebruiken tijdens de uitvaart.” Mits toestemming van de familie verschijnt het gedicht ook op de website www.dichterdesvaderlands.be/ gedichtenkrans. “Daar zullen ook algemene uitvaartgedichten beschikbaar gesteld worden, voor families die misschien de tijd niet vinden om een aanvraag te doen.” Gedichtenkrans werd gisteren gelanceerd. “Na enkele uren lopen de eerste aanvragen al binnen”, zegt Vandebril. “Met zeventig dichters kunnen we wel wat werk verzetten, maar als dat nodig zou zijn, kan dat eventueel nog uitgebreid worden.” → Een gedicht aanvragen kan via
info@vonkenzonen.be
De kunst van de boom
Alsof het gister was, zit ik weer rillend te zingen in mijn flinterige hemd van zinnen, exact als toen een pukkelprins nog puberde in mij, behept met een te talrijk ik, nog niet doorkneed
in grillen en usances van de laatste snik.
Ik zat te dromen in je klas, begluurde door het raam de olmen. Je sprak: ‘De kunst van de boom is het blad.’ Ik kon nog toveren: eens zou ik mij te voorschijn schrijven.
Al had de schemering de kamer nog niet ingepalmd, je hield naast mij de lamp, wees mij de weg tot in het diepste van mijn moedertaal opdat ik in haar niet verdwalen zou. En hoezeer wees je mij steeds op
het magnifieke nutteloze dat je soms toch bij moet lichten hoewel het ook vanzelf al straalt. −Een halve eeuw later. Nog steeds moet ik mijzelf tevoorschijn schrijven. Je ademloosheid doet mij
happen naar lucht. Er kwamen rovers in je aan. Zij namen bezit van je taal en je bestaan, in deze roofzuchtigste van alle lentes, waarin voor jou geen blad meer groeit noch valt.
Luuk Gruwez