Geen verkeer door corona en toch blijft de lucht ongezond
Het autoverkeer is fors verminderd door de coronamaatregelen. Maar tegen alle verwachtingen in, is de luchtkwaliteit nu minder goed dan vóór de lockdown. Fijn stof is de boosdoener.
“Uiteraard heeft het feit dat er minder wagens rijden een positief effect op de luchtkwaliteit. Hoeveel minder stikstofdioxide er in de lucht zit, zullen we pas op langere termijn weten”, zegt Katrien Smet, woordvoerster van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). “Er is wel nog vrachtverkeer op de baan en mensen laten meer aan huis leveren door vervuilende kleine vrachtwagens.”
Verwarming
Probleem is vooral dat er de laatste dagen veel meer fijn stof in de lucht hangt door het uitrijden van mest, het verwarmen van woningen en oostelijke landlucht. Deze ‘lentesmog’ zorgt zelfs voor een verhoogd aantal ziekenhuisopnames van mensen met ademhalingsproblemen.
“In de weken voor de coronacrisis hadden we door het regenweer een goede luchtkwaliteit. Nu zitten we inderdaad met hogere fijnstofconcentraties door landbouwers die het mest uitrijden en door het verwarmen van woningen. Mensen die anders op kantoor of op school zitten, zetten hun verwarming wellicht een graadje hoger nu ze thuis zijn. Vooral houtkachels of open haarden zorgen voor hogere fijnstofconcentraties”, aldus nog Katrien Smet.
Mest
Dezer dagen speelt vooral de vorming van secundair fijn stof door het bemesten van de akkers een grote rol. Zo werd vorige zaterdag tot tien maal meer ammoniak in de lucht gemeten dan gebruikelijk. Ammoniak reageert met andere gassen in de atmosfeer tot fijn stof en draagt zo sterk bij aan de lentesmog.
Studies geven ook aan dat in normale omstandigheden – zonder corona – op dagen met verhoogde concentraties, 3 tot 5 procent van de ziekenhuisopnames omwille van ademhalingsproblemen kan toegewezen worden aan fijn stof. Omdat er momenteel uitzonderlijk zware maatregelen worden genomen om de risico’s op sterfte te
verlagen en de druk op ons gezondheidssysteem werkbaar te houden, zijn verhoogde stofconcentraties een belangrijke factor om rekening mee te houden.
Bewegen
Toch verwacht de VMM de komende weken nog verhoogde stofconcentraties wanneer de weersomstandigheden ongunstig zijn. Dat gebeurt in periodes met weinig wind, milde temperaturen overdag en nachtelijke kou. Binnen blijven is in de meeste gevallen geen gezond alternatief. “Binnen liggen de concentraties fijn stof vaak niet lager dan buiten”, weet Smet. “Wandelen of rustig fietsen is geen probleem. is voor de mentale en fysieke gezondheid altijd beter om te bewegen dan stil te zitten. Als de pieken echt heel hoog zijn, zullen we via de media de mensen met luchtwegklachten of astma wel waarschuwen.”
“Door landbouwers die mest uitrijden en door het verwarmen van woningen zitten
we met hogere fijnstofconcentraties”
Katrien Smet
Vlaamse Milieumaatschappij