20 procent slachtoffers van corona sterven in een woonzorgcentrum
Het coronavirus slaat hard toe in de woonzorgcentra. In Het Park in Neeroeteren zijn al vier doden geteld, in Hoge Vijf (Hasselt) al tien in twee weken tijd. Vanaf vandaag worden er ook aparte cijfers bekendgemaakt over het aantal overlijdens in de rusthuizen.
Het was weken geleden al voorspeld, maar nu zijn er ook de feiten: de woonzorgcentra zitten in de problemen. Het virus verspreidt zich snel bij ouderen: zo’n 20 procent van de overledenen als gevolg van corona, zijn mensen die buiten een ziekenhuis zijn gestorven, zo werd maandag bekendgemaakt. Daarbij wordt dus vooral naar de woonzorgcentra gekeken. Vanaf vandaag worden de cijfers ook apart opgelijst tijdens de dagelijkse persconferentie van de federale overheid. De woonzorgcentra geven al een paar weken informatie over besmettingen en overlijdens door aan het Agentschap Zorg en Gezondheid, maar dat systeem bleek tot nu toe niet waterdicht. Intussen is die registratie dus blijkbaar al verbeterd. Ook in niet-coronatijden vallen er veel slachtoffers in de woonzorgcentra: in een jaar tijd sterft maar liefst 35 procent van de rusthuisbewoners.
Uit een rondvraag van onze redactie bij de Limburgse woonzorgcentra blijkt dat er nog een pak directeurs zijn die hier niets over kwijt willen, vooral commerciële rusthuizen zijn zuinig met uitleg. De woonzorgcentra die in handen zijn van gemeenten of van niet-commerciële instellingen zijn daar meestal wel transparant over. Zo zegt Villa Rosa uit SintTruiden dat ze negen coronadoden betreuren in veertien dagen tijd, bij de Hoge Vijf in Hasselt zijn er dat in diezelfde periode zelfs al tien, weliswaar verspreid over twee campussen, in Katarinadal in Hasselt zes.
In Het Park in Neeroeteren (Maaseik), dat deel uitmaakt van Integro, zijn in een week tijd zes bewoners gestorven, waarvan vier aan corona. “Twee zijn met zekerheid geveld door Covid-19, twee anderen vertoonden de symptomen”, zegt Integro-directeur Roel Eerlingen.
Een op de drie
In Het Park wonen 86 senioren, waarvan 29 mogelijk besmet zijn.
Dat is één op de drie. “Het merendeel vertoont voornamelijk milde symptomen, maar er zijn ook een drietal bewoners die er ernstig aan toe zijn”, zegt Eerlingen. “Ons personeel heeft onmiddellijk alle noodzakelijke maatregelen getroffen. Maar het is niet gemakkelijk, zeker niet voor bewoners die kampen met dementie.” De besmettingen verschillen erg van rusthuis tot rusthuis. “Van de 870 bewoners uit onze groep zijn er tot nu toe een vijftigtal besmet. Naast Neeroeteren, is ook ons woonzorgcentrum in Alken zwaar getroffen, terwijl we in Overpelt en Neerpelt geen besmetting hebben.”
Burgemeester van Maaseik Johan Tollenaere (Open Vld) uitte in het weekend zijn bezorgdheid nadat ongeruste familieleden van rusthuisbewoners, maar ook personeel van het woonzorgcentrum hem hadden gecontacteerd. “De eerste signalen kregen we vorige week, maar intussen is de situatie verergerd. Neeroeteren is hard getroffen. Voorts blijkt er een tekort aan beschermend materiaal. We hebben dus zelf een oproep gelanceerd om zoveel mogelijk beschermpakkenen schorten te pakken te krijgen”. Eerlingen hamert op massaal testen en liefst zo snel mogelijk.
Maar het probleem is dat die testen voorlopig beperkt zijn. Vanaf vandaag zijn er voor de Vlaamse woonzorgcentra 11.000 tests beschikbaar. Maar aangezien er 80.000 mensen in de rusthuizen verblijven en er ook nog eens ongeveer 50.000 personeelsleden in die sector aan de slag zijn, zal maar één persoon op 10 kunnen getest worden. “Die 11.000 testen zijn eigenlijk een soort van test van de test”, zegt Joris Moonens, woordvoerder van het Agentschap Zorg en Gezondheid. “Daarmee willen we bekijken of de labo’s dit aankunnen. Als dat lukt, dan zal er ook permanent getest kunnen worden op Covid19.”
Post-coronatijdperk
Eerlingen kan intussen ook de eerste conclusies trekken voor het post-coronatijdperk. “Woonzorgcentra moeten zich op grotere schaal organiseren. Wij hebben het geluk dat we een groep zijn en dat we daardoor zelf op zoek konden gaan naar mondmaskers. Die hebben we in China gekocht, met hulp van JBC en ook van een andere ondernemer. Zo zijn we ook aan de FFP2-maskers geraakt, want daarvan hebben we er van de overheid geen enkele gekregen.” De sector vraagt al langer om meer “handen aan het bed”, dat is nu niet anders. Alleen is er nu nog meer werk. “Onze medewerkers steken nu ook veel tijd in de sociale contacten tussen bewoners en familie. Bezoek achter glas of via sociale media, ook dat vraagt tijd.”
Een andere vraag die vaak terugkeert, gaat over het personeel. “In die centra zijn weinig bachelors verpleegkunde aan de slag”, zegt Margot Cloet, gedelegeerd bestuurder van het netwerk van zorginstellingen Zorgnet-Icuro. “Die trekken liever naar een ziekenhuis, ook al omdat de werkdruk in de woonzorgcentra hoog is. Daar moeten we in de toekomst lessen uit trekken.” Dus is het gros van de zorg in handen van zorgkundigen. “We kunnen toch niet allemaal verpleegkundigen inzetten, want die zijn er gewoonweg niet”, zegt Johan Abrahams, directeur van onder meer woonzorgcentrum Sint-Elisabeth in Hasselt, Sint-Franciscus in Tongeren en Eyckendael in Riemst. De woordvoerder van Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V) wijst naar het aantal vacatures. “Momenteel zijn er 2.000 vacatures in de ouderenzorg niet ingevuld. En over een aantal jaren zijn er nog eens 2.000 extra personeelsleden nodig.” In sommige woonzorgcentra zijn er veel personeelsleden ziek waardoor de anderen nog meer onder druk staan, maar ook dat varieert. “In mijn centra ligt het ziekteverzuim zelfs lager dan anders”, zegt Abrahams. “Waar ik me nu zorgen om maak, zijn onze kleinschalige woonvormen waar ze met zeven mensen samenleven. Als je een woonkamer deelt, is het moeilijk om mensen te isoleren. Daarom zouden we graag over testen beschikken die de immuniteit meten, zo kan je mensen die immuun zijn samen zetten.”
“In woonzorgcentra zijn weinig bachelors verpleegkunde aan de slag. Die trekken liever naar een ziekenhuis. Daar moeten we in de toekomst lessen uit trekken”
Margot Cloet gedelegeerd bestuurder Zorgnet-Icuro