Dubbel zoveel Limburgers overleden als normaal

Tussen 15 maart en 15 april zijn er in Limburg dubbel zoveel mensen overleden als normaal. Dit blijkt uit een exclusieve rondvraag van Het Belang van Limburg bij de 42 Limburgse steden en gemeenten. In deze periode overleden 1.408 Limburgers, terwijl dat er in een normaal jaar 721 zijn. Alken is het zwaarst getroffen, met een verviervoudiging van het aantal overlijdens. Peer is de enige gemeente met geen oversterfte. “Sinds de Tweede Wereldoorlog hebben we dit niet meer meegemaakt”, zegt demograaf Patrick Deboosere van de VUB.

In Limburg zijn er tussen 15 maart en 15 april dubbel zoveel mensen overleden als normaal. Dat blijkt uit een rondvraag van Het Belang van Limburg bij de 42 Limburgse steden en gemeenten. Alken is de zwaarst getroffen gemeente, enkel Peer heeft geen oversterfte.

Limburg is in deze coronacrisis de hardst getroffen provincie. Dat blijkt niet alleen uit het aantal bevestigde besmettingen, maar ook uit de oversterfte die onze krant in kaart heeft gebracht in samenwerking met de 42 Limburgse steden en gemeenten.

In elke gemeente is het aantal overlijdens opgevraagd tussen 15 maart en 15 april, omdat op 16 maart de eerste Limburger aan het virus is bezweken. Het gaat om de overlijdens van de eigen inwoners, anders gezegd: Genkenaren die in Genk of elders gestorven zijn. Dat cijfer hebben we opgevraagd voor 2020 en voor de vier voorgaande jaren, 2016, 2017, 2018 en 2019.

Om de oversterfte te berekenen gaan we na hoeveel keer de sterfte in 2020 hoger ligt dan wat kan worden verwacht op basis van het gemiddelde voor dezelfde periode in de voorgaande vier jaren. Er is geen correctie gemaakt volgens de leeftijdspiramide in een gemeente, omdat het aandeel 65-plussers in nagenoeg elke Limburgse gemeente gelijk is.

Niet sinds WO II

Tussen 15 maart en 15 april zijn er 1.408 Limburgers overleden. In een normaal jaar overlijden er gemiddeld 721 Limburgers in deze periode. Onze provincie telt dus dubbel zoveel doden als normaal. Een ongemeen hard cijfer. “Dit is een ongeziene oversterfte. Sinds de Tweede Wereldoorlog hebben we dit niet meer meegemaakt”, zegt demograaf Patrick Deboosere van de VUB.

685 Limburgers zijn de voorbije maand wellicht overleden aan de gevolgen van het coronavirus. In de Limburgse ziekenhuizen stierven 275 coronapatiënten. In de Limburgse woonzorgcentra zijn vermoedelijk 300 bewoners overleden aan het coronavirus. Vermoedelijk, want niet iedereen is getest.

Ruim 100 van de 685 overledenen zijn niet terug te vinden in de officiële statistieken. Daarvoor zijn verschillende verklaringen mogelijk. Zo kunnen ze thuis overleden zijn, of in een ziekenhuis buiten onze provincie. Daarnaast is het mogelijk dat een aantal slachtoffers in het woonzorgcentrum tussen wal en schip gevallen is, omdat noch de gemeente van oorsprong, noch de gemeente van het woonzorgcentrum hen rapporteerde. Tot slot kan ook de griep nog een

kleine rol hebben gespeeld. “Het griepseizoen was dit jaar feller dan vorige jaren omdat het griepvaccin dit jaar geen goede hit was”, zegt Geert Molenberghs, biostatisticus van de UHasselt. “Toch zal het aantal griepslachtoffers vanaf 16 maart eerder beperkt zijn.”

Alken hardst getroffen

Bij de vergelijking tussen de Limburgse gemeenten valt op dat Peer de witte raaf is: het is de enige gemeente zonder oversterfte. Het aantal overlijdens ligt hier onder het gemiddelde van de afgelopen vier jaar.

In negen Limburgse gemeenten zijn er dubbel zoveel overlijdens als normaal: As, Borgloon, Diepenbeek, Dilsen-Stokkem, Hasselt, Hoeselt, Kortessem, Lommel en Zonhoven. In Gingelom, Halen en Wellen zijn er drie keer meer overlijdens, in Sint-Truiden 3,5 keer meer.

“Deze oversterfte is ongezien, ik denk niet dat we dat sinds de Tweede Wereldoorlog ooit hebben meegemaakt”

Patrick Deboosere (VUB)

Demograaf

Alken is verhoudingsgewijs het hardst getroffen. Daar is het aantal overlijdens verviervoudigd ten opzichte van een normaal jaar. Ook in het dunbevolkte Voeren is de impact groot. Die gemeente had de voorbije jaren lage sterftecijfers (gemiddeld 1,75 per jaar) en maakt nu met acht overlijdens in verhouding een grote sprong. “Hoe meer besmettingen, hoe hoger het risico op oversterfte. De steden en gemeenten met het hoogste aantal besmettingen in verhouding tot het aantal inwoners, hebben vandaag ook de hoogste oversterfte. Deze cijfers tonen dus mee aan dat de oversterfte nagenoeg uitsluitend te wijten is aan covid-19”, duidt VUB-demograaf Deboosere. Herstappe is niet meegenomen in de vergelijking. “Elk extra overlijden weegt hier meteen zwaar door omdat het inwonersaantal er in verhouding lager ligt”, aldus Deboosere.