Twee maanden coronacrisis in Limburg: 897 overlijdens
Vandaag, zaterdag, is het exact twee maanden geleden dat in Limburg een eerste patiënt stierf aan COVID-19. Ondertussen is het aantal overleden patiënten in onze ziekenhuizen opgelopen tot 393. Met nog eens 504 overlijdens in de rusthuizen eiste het virus in Limburg al 897 mensenlevens. 393 coronadoden in ziekenhuizen
Na twee maanden coronacrisis is de dodenbalans in Limburg bijzonder zwaar. Op 16 maart stierf een eerste coronapatiënt in een Limburgs ziekenhuis: Breeënaar Robert Maggen (72) overleed die dag in Ziekenhuis Maas en Kempen in Maaseik. Vandaag, exact twee maanden later, is die dodentol in de ziekenhuizen opgelopen tot liefst 393. Vooral tijdens de eerste maand van de crisis sloeg het coronavirus zeer zwaar toe in Limburg. Van 16 maart tot 15 april stierven in onze ziekenhuizen 275 coronapatiënten. Tijdens de tweede maand (16 april tot 15 mei) waren er dat nog 118. Het virus eist dus steeds minder slachtoffers in onze provincie. Tijdens de piek van de crisis, begin april, was nog 15 procent van de overleden coronapatiënten in ons land een Limburger, vandaag is dat nog 9 procent. Wetende dat Limburgers maar 7,6 procent van de Belgische bevolking uitmaken, blijft onze provincie uitermate hard getroffen. Jessa in Hasselt heeft het hoogste aantal overleden coronapatiënten: 91. Het andere grote Limburgse ziekenhuis, ZOL in Genk, telt 68 corona-overlijdens. Van de kleinere ziekenhuizen kreeg vooral Sint-Trudo het met 86 coronadoden zeer zwaar te verduren. In het Sint-Franciscusziekenhuis in Heusden-Zolder stierven al 60 coronapatiënten, in AZ Vesalius in Tongeren 35, in het Mariaziekenhuis in Pelt 28 en in Ziekenhuis Maas en Kempen in Maaseik 25.
504 corona-overlijdens in rusthuizen
Uit cijfers van het Agentschap Zorg en Gezondheid blijkt dat in de Limburgse rusthuizen tussen 18 maart en 15 mei in totaal 504 mensen stierven aan het coronavirus. Een kanttekening hierbij: slechts bij 96 van die 504 overleden rusthuisbewoners werd de coronabesmetting ook bevestigd door een test. Voor de overige 408 overleden bewoners is er dus een vermoeden van besmetting. Volgens een telling van de studiedienst van de sp.a zouden in Limburg nog eens een negentigtal rusthuisbewoners met een coronabesmetting zijn overgebracht naar een Limburgs ziekenhuis en daar overleden zijn. Dat zou betekenen dat in Limburg 66 procent van alle coronaslachtoffers rusthuisbewoners waren. Nog volgens de telling van de sp.a waren er de afgelopen twee maanden naast de zowat 600 Covid-overlijdens nog eens een 250-tal niet-Covidgerelateerde sterfgevallen in onze rusthuizen. Dat betekent dus dat op twee maanden tijd in de Limburgse rusthuizen – die voor de epidemie zo’n 8.800 bewoners telden – bijna één op de tien bewoners is weggerukt.
Opmerkelijk meer mannen sterven
Veel meer mannen dan vrouwen sterven aan het coronavirus, blijkt uit cijfers van de Limburgse ziekenhuizen. Van de 68 coronaoverlijdens in het ZOL in Genk waren er 47 mannen (69%). In Ziekenhuis Maas en Kempen in Maaseik waren liefst 19 van de 25 overleden coronapatiënten mannen (76%). Dat mannen vaker bezwijken aan het coronavirus heeft verschillende oorzaken. Zo hebben mannen meer abdominaal buikvet. “Heel wat van de overleden Covid-patiënten hebben overgewicht”, bevestigen de ziekenhuizen. Daarnaast lijden mannen op oudere leeftijd meer aan onderliggende aandoeningen dan vrouwen en roken ze ook meer. De
“Als mensen onnodige risico’s nemen, zullen de gevolgen bij een tweede piek niet minder zijn dan bij de eerste golf”
Erwin Bormans
Directeur ZOL in Genk
overleden coronapatiënten hebben doorgaans al een hoge leeftijd. Zo is 60 procent van de overleden patiënten in het ZOL 80 jaar of ouder, in het ziekenhuis van Maaseik is dat zelfs 68 procent. Opmerkelijk is ook dat driekwart van de overleden coronapatiënten sterft op een gewone afdeling, en ‘slechts’ een kwart op intensieve. In het ZOL bezweken 19 van de 68 patiënten op intensieve zorgen (28%), in het ziekenhuis van Maaseik waren er dat vier van de 25 (16%). “Bij oudere Covid-patienten is het vaak niet meer aangewezen om ze nog naar een intensieve afdeling te brengen”, zegt Hans Ramaekers, directeur van Ziekenhuis Maas en Kempen.
Vier keer minder coronapatiënten
De druk van de coronacrisis op de Limburgse ziekenhuizen is twee maanden na de uitbraak fors afgenomen. Vrijdag lagen er in de zeven ziekenhuizen van onze provincie in totaal nog 130 coronapatiënten. Tijdens de piek van de crisis (3 april) waren er dat maar liefst 516, bijna vier keer zoveel. Ook de intensieve Covid-afdelingen krijgen opnieuw ademruimte. Vrijdag vingen de zeven Limburgse ziekenhuizen samen nog 26 intensieve Covid-patiënten op, tijdens het hoogtepunt van de crisis (31 maart) waren er dat nog 112, ruim vier keer meer. Daarnaast werden tijdens de piek ook nog eens 25 – voornamelijk intensieve - patiënten naar ziekenhuizen buiten Limburg getransfereerd. Jessa in Hasselt vangt vandaag nog het hoogste aantal patiënten op: 47, tijdens de piek waren er dat nog 137. In het ZOL in Genk verblijven nog 29 Covid-patiënten, op het hoogtepunt van de crisis waren er dat 130. Zowel Jessa als ZOL tellen nog 8 intensieve Covid-patiënten.
AZ Vesalius in Tongeren vangt nog 21 patiënten op (3 op intensieve), Sint-Trudo 10 (2 op intensieve), Ziekenhuis Maas en Kempen 8 (2 op intensieve), het Mariaziekenhuis in Pelt ook 8 (1 op intensieve) en SintFranciscus in Heusden-Zolder 7 (2 op intensieve).
Vrees voor tweede piek in juni
Ondanks die forse daling van het aantal Covid-patiënten vrezen de Limburgse ziekenhuizen toch een nieuwe piek nu de lockdownmaatregelen één na één worden versoepeld. In Jessa verwachten ze een mogelijke tweede piek tegen de tweede helft van juni. “Momenteel zien we nog geen stijging van het aantal patiënten, maar de ervaring leert ons dat die er meestal pas enkele dagen na een stijging van het aantal nieuwe besmettingen komt”, zegt Erwin Bormans, algemeen directeur van het ZOL in Genk. Het aantal nieuwe besmettingen in Limburg zit ondertussen nog altijd in een dalende lijn. De afgelopen vijf dagen dook het aantal nieuwe positieve gevallen niet boven de grens van dertig. Een snelle toename van het aantal patiënten in onze ziekenhuizen lijkt dus niet meteen voor morgen. Of er bij een mogelijke tweede piek minder mensen zouden overlijden, is moeilijk te voorspellen. “Er is geen indicatie dat in een eerste golf de ‘zwakkere’ mensen eerder besmet werden”, zegt Bormans. “94 procent van de bevolking is nog niet in contact gekomen met het virus. Als de mensen de maatregelen niet goed volgen en onnodige risico’s nemen, zullen de gevolgen bij een tweede piek niet minder zijn dan bij de eerste golf.”
Moeizame heropstart van ziekenhuizen
Nu de corona-epidemie is afgezwakt, zijn de ziekenhuizen opnieuw gestart met niet-Covidzorg. “Deze heropstart is eigenlijk nog een stuk moeilijker dan de omschakeling van onze ziekenhuizen naar ‘Covid-ziekenhuizen’ twee maanden geleden”, benadrukt Erwin Bormans van het ZOL in Genk. “We moeten nog steeds Covid-zorg bieden, ons klaar houden voor een mogelijke nieuwe golf en tegelijkertijd ook nog eens rekening houden met hygiënemaatregelen, social distancing en screening van patiënten.” Het ZOL in Genk heeft ondertussen 60 à 70 procent van de normale activiteiten hervat. Het ziekenhuis van Maaseik zit aan hetzelfde percentage. “Onze dienst geriatrie draait al op 75 procent, op revalidatie is dat 60 procent en het operatiekwartier is ondertussen voor de helft operationeel”, zegt directeur Hans Ramaekers. In SintFranciscus in Heusden-Zolder zitten ze op 50 procent van de normale capaciteit. “Snel opschalen is niet mogelijk als we capaciteit voor nieuwe Covid-patiënten moeten vrijhouden en de veiligheid in ons ziekenhuis willen garanderen”, zegt hoofdarts dr. Inge Wouters. “Zolang we Covid-afdelingen moeten bemannen, zal een opschaling naar 80 tot 90 procent niet mogelijk zijn”, zegt ook Hans Ramaekers van het ziekenhuis van Maaseik. “Tenzij er plannen zouden zijn om in Limburg op termijn met referentieziekenhuizen te gaan werken waar alle Covidpatiënten gecentraliseerd worden, maar dat is op dit moment nog helemaal niet aan de orde.”