“Patiënten motiveren me om te blijven zoeken naar oplossing”
Multiple Sclerose (MS) is een chronische aandoening van het centraal zenuwstelsel, waarbij de hersenen, het ruggenmerg en de oogzenuwen kunnen worden aangetast. De meeste patiënten starten met een relapsing-remitting patroon, waarbij periodes van opflakkering afgewisseld worden met periodes van herstel en stabiliteit. Na verloop van tijd evolueert de patiënt naar de progressieve fase van de ziekte, waarbij er geen herstel meer optreedt. “Progressieve MS-patiënten stapelen vanaf dat moment de schade in hun hersenen op, waardoor hun toestand geleidelijk aan verergert”, legt Assia uit, doctoraatsstudent binnen BIOMED. “Vandaag bestaan er geen geneesmiddelen die deze schade tegenwerken en zo de progressie van de ziekte kunnen vertragen of stoppen.”
Om een geneesmiddel te ontwikkelen, moeten MS-wetenschappers eerst begrijpen waarom de hersencellen niet meer in staat zijn om de hersenschade te herstellen. De sleutel tot de oplossing ligt wellicht in ons DNA.
“De bouwstenen van ons DNA zijn in elke lichaamscel hetzelfde. Toch heeft elke cel een andere functie. Het besturingssysteem van ons DNA of epigenoom zet genen in cellen en weefsels aan en uit en bepaalt zo de celspecialisatie. Je kan het vergelijken met een schakelaar die aan of uit wordt gezet. Onder invloed van prikkels uit de omgeving, zoals schadelijke stoffen, roken, vitamine D-tekort of stress kunnen die schakelaars plots omschakelen, waardoor de cellen zich anders gaan gedragen dan normaal.”
Assia onderzoekt nu of de schade in de hersenen ervoor zorgt dat de schakelaars, die genen aan- of uitzetten in de hersencellen, niet meer werken. “Dat zou kunnen verklaren waarom de hersencellen zich anders gedragen dan normaal en niet meer worden hersteld. Maar voor we zover zijn, moeten we eerst vaststellen of die schakelaars bij MS-patiënten veranderen, en als dat zo is, welke factoren daar dan precies voor zorgen. Om dat te onderzoeken analyseren we het DNA uit het hersenweefsel van overleden patiënten die hun lichaam aan de wetenschap hebben gedoneerd. We vergelijken een MS-staal met een gezond staal van iemand met dezelfde leeftijd en hetzelfde geslacht. Op die manier kunnen we exact nagaan waarom de schakelaar plots omschakelt en zo de fout in de code ontdekken.”
Als Assia die code kraakt, dan kan dit een eerste stap zijn naar een nieuwe therapie voor progressieve MS. “We kunnen dan klinisch onderzoek uitvoeren naar medicijnen die de schakelaars kunnen beïnvloeden. Mogelijk kunnen we dan ook voorspellen of iemand in progressie gaat of niet. Vandaag heeft 1 op 1.000 personen MS in België. Het zijn deze mensen die me stimuleren om te blijven zoeken naar een oplossing.”