Ex-begeleidster getuigt over wantoestanden: “Ook al hadden ze koorts en gaven ze over: ze moesten blijven trainen”
Ze turnde zelf, zij het op bescheiden clubniveau, en leefde vijf op zeven dagen, 24 uur op 24 samen met de olympische turnkleppers en de toptalenten van morgen. Céline Decoster (22) werkte van 2018 tot 2020 als begeleidster/opvoedster op het topsportinternaat. “In de turnzaal zag ik nooit iets. Daarbuiten helaas wel.”
Waarom komt Céline Decoster nu pas, zoveel maanden nadat de eerste verhalen over mentale en fysieke misstanden in het Belgische turnen naar buiten sijpelden, voor de pinnen met haar verhaal? Omdat ze “verontwaardigd” is, zegt ze, toen ze onlangs een documentaire op de VRT bekeek waarin het leven van de topturnsters uit de doeken werd gedaan en er ogenschijnlijk niet zoveel aan de hand leek/lijkt. Decoster: “De gymnasten zijn in 2020 gevolgd, zo klinkt het. Ik weet niet hoe intensief dat was, maar wat mezelf betreft: ik heb 24 uur op 24, vijf dagen per week, samengeleefd met de gymnastes en gymnasten. Het kan best dat zij op stage of training lachen. Het kan best dat coaches tijdens de trainingen die met de tv-camera’s werden bijgewoond, charmant en vriendelijk zijn. Ik heb voor mijn thesis ook hoofdcoach Marjorie Heuls en andere coaches geïnterviewd en daar had ik totaal geen slecht gevoel bij. Ik zag hen op die ‘officiële’ momenten nooit kwaad. Ik heb ook gymnasten geïnterviewd voor mijn thesis. Toen kwam ik ook vaak in de turnzaal en zag ik nooit iets waarvan ik schrok. Maar op die momenten weet ik niet hoe de coaches ‘echt’ zijn. Ik heb daarbuiten helaas andere dingen meegemaakt.”
Studentenjob
In de zomer van 2018 begon Decoster, via een studentenjob, als begeleidster/opvoedster in het topsportinternaat. Die uitvalsbasis ligt pal naast de Gentse topsporthal, waar zowat elke gymnast met talent vanaf elf jaar tijdens de week verblijft. Ongeveer vijftien weken, in drie zomervakanties, verbleef Decoster dag en nacht op het internaat, gespreid over een periode van drie jaar. “Eerst wil ik dit kwijt: ik werd aangenomen op basis van een sollicatiemail. Er was geen face-tofacegesprek, ze hadden mij vooraf niet gezien. Oké, via sociale media kan iedereen info vergaren, maar dan nog had ik weet-niet-wie kunnen zijn. Je werkt samen met kinderen, dus enige controle vooraf kon wel volgens mij. Maar goed, ik had nu geen slechte bedoelingen met de gymnastes. Ook die eerste zomer van 2018 heb ik niemand gezien vanop ‘het bureau’ van de Gymfed, dat was pas in 2019. Ik kreeg wel een lijst met de regels die golden op het internaat en met de slaapuren en zo.” “Aanvankelijk verliep alles heel goed. Maar op een dag kwamen de seniores terug van training, net voor een EK. Gefrustreerd, tranen in de ogen. Ik voelde mij wat ongemakkelijk, dat waren mijn eerste weken. Wij zaten samen met de gymnastes aan tafel, we aten altijd samen. Ze zeiden: ‘Marjorie is weer kwaad op ons. We zijn te dik, we moeten afvallen…’ Een topturnster zei: ‘Ik wil geen anorexia’. Een andere zei: ‘Het is niet moeilijk dat je ziek wordt als je altijd die opmerkingen over je gewicht krijgt’. Iemand kreeg tranen in de ogen: ‘Maar ik wil geen anorexia krijgen zoals al gebeurde met een turnster (*), ik wil ook niet ziek worden’. Dat greep mij aan en dat zal ik altijd blijven onthouden, dat ze daarvoor bang waren.”
Gewogen na het middageten
“Of nog: tijdens een schoolvakantie vertrokken de toenmalige seniores naar de namiddagtraining. Een halfuur later waren ze al terug. Toen ik vroeg waarom, zegden ze al lachend: ‘We zijn teruggestuurd, wij zijn te dik’. Ik zei: ‘Pardon, jullie zijn te dik?’ Marjorie had hen gewogen en de meesten wogen één kilo meer dan normaal. Vaak worden ze ’s ochtends gewogen, door een diëtiste, zo begreep ik. Nu werden ze na de middag, dus na het middageten, gewogen door de coach. Ze werden van de training gestuurd. De meisjes reageerden daar nogal lacherig op. Uiteindelijk kregen ze geen training en bleven ze op internaat. Het was goed weer, ze zijn dan maar wat gaan wandelen op de Blaarmeersen…”
“Ik vond dat dat toch niet kon. Maar ik wist toen niet wat ik kon en moest doen. Ik vond dat erg voor de gymnasten, maar was tegelijk bang dat ze nog meer zouden worden gestraft als ik daarmee naar Gymfed zou gaan. Dat zij het slachtoffer zouden zijn en dat ik zou worden weggestuurd. Ik wilde er juist blijven om er te zijn voor de gymnasten, omdat ik het gevoel had dat ze mij vertrouwden.” “Afgelopen zomer, in 2020, was mijn laatste jaar – ik ben inmiddels afgestudeerd. Ik hield mij toen vooral bezig met de jongere meisjes op het internaat. Op mijn allerlaatste avond zeiden de meisjes mij: ‘We hebben van onze coaches moeten trainen met koorts’. Ook al gaven ze over op training en hadden ze koorts, ze mochten niet naar het internaat, maar moesten blijven. Verschillende meisjes beaamden dat verhaal. Dat had ik niet verwacht. Die meisjes zijn elf, twaalf jaar. Dit zijn nu enkele specifieke verhalen, maar ik kan je zeggen: die meisjes vertellen veel, onder elkaar, terwijl ik er bijsta of kan meeluisteren. Nu komen de hoofdcoaches van de seniores het meest in beeld, maar er werd, zoals ik het aanvoelde, het vaakst geklaagd over een coach die vooral juniores coacht. Dat ze weer kwaad was, dat ze vaak negatief is… Terwijl ik denk dat je toch ook op een positieve manier trainingen kan geven. Als ik al die verhalen hoorde en ik zag iedere zomer die nieuwe meisjes toekomen, dan dacht ik: Ik hoop dat zij een goede tijd doormaken. Want daarom doe ik mijn verhaal – niet voor mezelf, maar om gymnasten te steunen, zodat zij er beter van kunnen worden.”
Oppassen met kritiek
“In de zomer van 2020, toen de verhalen naar buiten kwamen, werkte ik nog op het internaat. Ik gaf toen openlijk kritiek op Gymfed en steunde de meisjes die hun verhaal op sociale media hadden gezet. De week erna, toen ik aan het werk was op het internaat, belde iemand van Gymfed mij op. Dat ik daarmee moest oppassen, omdat ik tenslotte voor Gymfed werkte. Dat gymnasten op het internaat mij door mijn uitlatingen niet meer zouden vertrouwen. Zolang je daar werkt, mag je niets zeggen: zo kwam dat in mijn geval over. Maar ik doe dit net om de
“Op de ‘officiële’ momenten zag ik de coaches nooit kwaad. Daarbuiten heb ik helaas andere dingen meegemaakt”
Céline Decoster voormalig begeleidster topsportinternaat