Laat de centen rollen
De overheid moet de centen meer laten rollen tijdens deze crisis. Het klinkt misschien wat vreemd in de oren, maar zo goed als alle knappe koppen zijn het daarmee eens. De Britse econoom John Maynard Keynes kwam voor het eerst met dat idee en het is vandaag relevanter dan ooit: wanneer de economie goed draait, moet je extra begrotingsinspanningen doen. Omgekeerd, wanneer de economie het moeilijk heeft, moet een overheid investeren. In het boek ‘Algemene theorie van werkgelegenheid, interest en geld’, beschrijft Keynes dat principe al uitvoerig in 1936. Lange tijd was de econoom uit de mode geraakt maar in tijden van corona zijn Keynes én gerichte overheidsbemoeienis weer hot.
De vraag is natuurlijk: welke overheidsbemoeienis hebben we nodig? De afgelopen maanden is er (te) veel ingezet op tijdelijke maatregelen. Die brengen op korte termijn misschien wel wat soelaas, maar ze zijn vaak gewoon uitstel van executie. Sommige koopkracht versterkende maatregelen blijken zelfs helemaal nutteloos. De consumptiecheque van 300 euro die bedrijven belastingvrij aan hun werknemers mochten geven, bijvoorbeeld. Een leuk cadeautje, maar tegelijk inefficiënt en discriminerend, want het was niet voor iedereen. Mensen die hun werk kwijt waren, kregen de cheque niet en bedrijven waarbij het water te hoog aan de lippen stond, waren zelfs niet in de mogelijkheid om de centen uit te betalen. Op zo’n manier moet de overheid niet tussenbeide komen, dat is geld over de balk gooien.
Wat wel nodig is, zijn overheidsinvesteringen in de zorginstellingen en in een duurzame transitie van onze economie. Prof. Peersman verwoordt het mooi in deze krant. “Digitalisering, klimaat en mobiliteit zijn laaghangend fruit. En er moet meer geld naar de vergroening van onze energie en fundamenteel onderzoek.” Daarmee verwoordt de Gentse econoom precies wat er van deze overheid mag worden verwacht. Innovatie is cruciaal. Er is een investeringsagenda op lange termijn nodig, met een overheid die gericht en structureel steun geeft. Dit betekent ook dat bedrijven die weinig toekomstperspectief hebben, misschien niet - koste wat het kost - in leven gehouden moeten worden. Deze crisis moet worden gebruikt om een strategische omslag te maken. Duurzamer en groener. We moeten eindelijk de stap durven te zetten om morgen vorm te geven, in plaats van gisteren te redden. Van het oude naar het nieuwe normaal, zeg maar. Uiteindelijk zal dat, meer nog dan een vaccin, nodig zijn om ook straks een fijn leven te kunnen leiden.