Nederlandse regering valt over schandaal rond kindergeld
Een schandaal rond kindergeld heeft de Nederlandse regering op de knieën gedwongen. De verpletterende verantwoordelijkheid van premier Mark Rutte en zijn kabinet is al een tijdje duidelijk. Toch is de val van de regering vooral een strategische zet in de aanloop naar de verkiezingen.
De Nederlandse premier Mark Rutte (VVD) heeft de stekker uit zijn regering getrokken. Aanleiding is het vernietigende rapport van een onderzoekscommissie over de toeslagenaffaire, waarbij 26.000 ouders een klein fortuin moesten ophoesten omdat er foutjes waren geslopen in hun aanvraag voor kinderbijslag. De belastingdienst brandmerkte hen ten onrechte als fraudeurs, zat hen jarenlang achterna en vorderde torenhoge bedragen terug.
“Het rapport heeft ons gevuld met enorme schaamte”, zei Rutte op een persconferentie.“Er is duizenden ouders groot onrecht aangedaan. Dat is een collectieve verantwoordelijkheid. Maar de politieke verantwoordelijkheid ligt uiteindelijk bij het zittende kabinet en nergens anders.”
Strategische zet
De regering gooit nu de handdoek in de ring. Opvallend laat, want de toeslagenaffaire is al heel lang voer voor debat, en de onderzoekscommissie publiceerde haar rapport al vóór Kerstmis. Bovendien heeft Rutte nog steeds een duidelijk mandaat: een peiling wees erop dat slechts 8 procent van de Nederlanders de huidige regering op de knieen wou zien.
Wat maakt dat de regering nu toch opstapt? De meest zichtbare factor is ongetwijfeld het ontslag van Lodewijk Asscher eerder deze week. Asscher was als minister van Sociale Zaken in de vorige regeringRutte rechtstreeks verantwoordelijk voor het schandaal in zijn administratie. Zijn partij, de sociaaldemocratische PVDA, zit sinds 2017 dan wel in de oppositie, maar Asscher kondigde aan dat hij volledig stopt met politiek wegens de toeslagenaffaire. En wanneer een oppositielid ontslag neemt, verhoogt dat sterk de druk op de huidige bewindslieden om óók hun verantwoordelijkheid te nemen. Bovendien moet Nederland op 17 maart sowieso naar de stembus. Het kan vreemd lijken, ontslag nemen twee maanden voor de kiezer zijn oordeel moet vellen, maar net dat is volgens analisten de motivatie van Rutte om zijn eigen kabinet vroegtijdig op te doeken. Mocht hij immers naar de verkiezingen trekken zonder zijn verantwoordelijkheid te nemen, dan blijft de toeslagenaffaire hem als een zwart spook achtervolgen tot in het stemhokje. En het zou de oppositie meer dan genoeg munitie geven om hem nog twee maanden te beschieten.
De kiezer beslist
Door nu zijn regering te laten vallen, zal de storm rond het toeslagenschandaal hoogstwaarschijnlijk wat gaan liggen. Er zijn immers koppen gerold: het kabinet is ontslagnemend, Asscher is weg en ook Eric Wiebes (VVD), huidig minister van Economische Zaken, verdwijnt van het toneel.
Maar Rutte blijft gewoon aan zet als stuurman van het Nederlandse coronaschip en trekt als lijsttrekker van de liberalen naar de verkiezingen. “Ik draag geen directe verantwoordelijkheid voor dit dossier. Ik heb dan ook niet overwogen om op te stappen als lijsttrekker. Toch ben ik altijd verantwoordelijk voor het functioneren van het hele kabinet. De kiezer zal de balans dus moeten opmaken.”