Aleksej Navalny veroordeeld tot 3,5 jaar cel: “Wees niet triest”
“Natúúrlijk was ik niet thuis. Ik lag in coma.” De rechter in Moskou was niet onder de indruk van het verweer van Aleksej Navalny. Hij werd veroordeeld tot 3,5 jaar strafkolonie, waarvan tien maanden huisarrest worden afgetrokken.
Met een uur vertraging begon het belangrijkste en misschien wel absurdste proces dat Rusland in jaren heeft gezien. Dat draait om de vraag of oppositieleider Aleksej Navalny, hoewel hij in het buitenland werd behandeld wegens een zware vergiftiging, aan een tweewekelijkse meldplicht had moeten voldoen. Die was hem samen met een voorwaardelijke celstraf van 3,5 jaar eind 2014 opgelegd in de ‘Yves Rocher-zaak’ waarbij Aleksej en zijn broer Oleg werden aangeklaagd wegens fraude. Oleg kreeg een effectieve celstraf van 3,5 jaar, Aleksej kreeg 10 maanden huisarrest opgelegd. Het vonnis in 2014 kwam een dag nadat Navalny zich kandidaat had gesteld voor de burgemeestersverkiezingen van Moskou. Door die veroordeling mocht hij er niet meer aan deelnemen.
Politiek proces
Jazeker is Navalny schuldig, stelt het gevangeniswezen FSIN, de aanklagende partij. De politicus verstopte zich moedwillig in het buitenland, en dus moet de voorwaardelijke straf worden omgezet in een werkelijke straf. Nee, zeggen Navalny, zijn advocaten en tienduizenden supporters. Al in 2017 oordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dat de ‘Yves Rocher-zaak’ op geen enkel strafbaar feit berust. Integendeel, het is een politiek proces bedoeld om Poetins tegenstander het zwijgen op te leggen, meenden de rechters in Straatsburg. De Russische staat aanvaardde dat oordeel zelf, door Navalny in 2018 de opgelegde compensatie van bijna 50.000 euro te betalen. “Mag ik iets zeggen?”, vraagt Navalny halfweg de zitting. “President Poetin heeft zelf op tv gezegd dat het dankzij hem was dat ik voor medische behandeling naar Duitsland was gebracht. Hebben jullie dat niet gehoord? Natúúrlijk was ik niet thuis. Ik lag in coma op intensieve zorg.” Ook stelt hij de autoriteiten wel degelijk te hebben geïnformeerd over zijn Duitse adres en medische toestand. “Wat had ik nog meer kunnen doen om u te vertellen waar ik was? Ik heb een advocaat en mijn advocaat heeft een telefoon. Hoe had ik u beter kunnen informeren?”
Maaltijd van McDonald’s
Rechter Repnikova lijkt niet onder de indruk. Ze kondigt een pauze aan. Navalny vraagt om een maaltijd van McDonald’s, maar dat wordt hem niet gegund. Dan laat ook het Kremlin van zich horen. “We hopen dat het niet tot zoiets doms zal komen als het koppelen van de Russisch-Europese betrekkingen aan de zaak van deze celbewoner”, zegt woordvoerder Dmitri Peskov tegen het persbureau Tass. Hij doelt op het aangekondigde bezoek van EU-buitenlandchef Josep Borrell aan Moskou later deze week. In de rechtszaal zijn zo’n twintig buitenlandse diplomaten, onder wie een Nederlandse, aanwezig.
Huilende Joelia
Na het reces begint de kafkaëske discussie opnieuw. Volgens de aanklager heeft Navalny gebrek aan respect getoond door niet aan zijn meldplicht te voldoen en is de politicus daarmee “niet op het juiste pad”. Het slotwoord is aan Navalny. “We weten waarom dit gebeurt. De reden is de haat en angst van één man in een bunker”, zegt hij, doelend op Poetin die vanwege de coronapandemie al maanden vanuit een bunker opereert. “Hij is beledigd omdat ik overleefde, nadat ze me op zijn bevel hebben geprobeerd te vermoorden.”
Om acht uur ’s avonds wordt Navalny geboeid weer binnengeleid. Als de rechter in razend tempo het vonnis begint voor te lezen, tekent een grijnzende Navalny een hartje op het glas van zijn hok voor zijn vrouw Joelia in de zaal. Dan volgt de uitspraak: 3,5 jaar strafkolonie, waarvan de tien maanden huisarrest worden afgetrokken. Voor hij de zaal uit wordt geleid, zegt hij tegen zijn huilende vrouw Joelia: “Tot ziens. Wees niet triest, alles komt goed.”