“Ook lezers van nu moeten iets hebben aan een sonnet van Shakespeare”
POËZIE GINGELOM
Terwijl de helft van het land de lockdown aangreep om de garage op te ruimen of het huis te schilderen, blies dichter-vertaler Jules Grandgagnage (70) het stof van een onvoltooid project. “Meer dan tien jaar geleden was ik begonnen met een vertaling van de 154 sonnetten van Shakespeare. Maar na de eerste vijftig is dat project blijven liggen. Pas eind vorig jaar tijdens de lockdown heb ik de draad opnieuw opgenomen en dit keer is het gelukt.” Grandgagnage is gepensioneerd na een loopbaan in het onderwijs. “Ik heb lang voor de klas gestaan in het lager onderwijs en ben ICTcoördinator geweest. Een paar jaar geleden zijn we van Brasschaat naar Jeuk verhuisd. Voor de rust en voor onze dochter, die vlakbij woont in Borlo. Ik ben nu met pensioen, maar ik verveel me nooit. Ik schilder en speel saxofoon, maar schrijven is mijn voornaamste hobby.”
Iets meer dan tien jaar geleden beet Grandgagnage zich voor het eerst vast in de sonnetten van grootmeester Shakespeare. Het werd een uitputtingsslag. “Ik heb ooit een marathon gelopen en dan komt er ook een punt rond kilometer 30 dat je je afvraagt waar je mee bezig bent en of je niet beter zou stoppen. Dan moet je doorzetten. Dat was nu ook zo. Ik heb het met plezier gedaan, maar je moet er alles voor opzijzetten.” Volgens Grandgagnage is zijn vertaling de vijftiende in het Nederlands. “Het is een uitdaging die ik absoluut wou aangaan en ik ben er trots op dat het gelukt is.”
Zomerdag
‘Shall I compare thee to a summer’s day’? Bij Grandgagnage klinkt de eerste regel van het beroemde Sonnet 18 als ‘Een zomerdag is jouws gelijke niet’. “Vertalen van poëzie is wellicht het moeilijkste wat er is. De uitdaging is om zowel vorm en inhoud als poëtische verwoordingen te combineren. Er zijn heel geleerde koppen die Shakespeare vertaald hebben, maar je moet ook een beetje dichter zijn en ervoor zorgen dat de hedendaagse lezer er ook iets aan heeft. De vertaling van Burgersdijk uit 1879 is bijvoorbeeld knap maar haast onleesbaar voor iemand van nu.” Het werk van Grandgagnage, uitgegeven bij Brave New Books, is niet alleen te koop bij de online boekhandel maar ook gratis te consulteren bij Wikisource. “Deze vertaling is de ideale start voor iedereen die wil kennismaken met de sonnetten van Shakespeare”, zegt de dichter. “Door het boek online vrij te geven, wil ik vermijden dat ik misschien een paar honderd exemplaren verkoop maar dat het daarna ophoudt en mijn vertaling over twintig jaar nergens meer te lezen zal zijn.”
Intussen heeft Jules Grandgagnage overigens alweer een nieuwe lockdownbezigheid gevonden: de vertaling van Shakespeares bekendste monologen, waaronder ‘To be or not to be’ uit Hamlet.
→ ‘Sonnetten van Shakespeare’, Jules Grandgagnage, Brave New Books, 325 blz., 21,33 euro (paperback) of 32 euro (hardcover). Of gratis te consulteren via wikisource.org.