Internationale mestzwendel blootgelegd: biogasbedrijven, verwerkers en labo betrokken
Speurders legden donderdagochtend een grootschalige zwendel bloot rond het afvoeren van mest. Het onderzoek leidde tot de arrestatie van zeventien personen. In Limburg vonden twee invallen plaats.
Twee Belgische mestverwerkers met takken in Nederland en gigantische spelers op de internationale markt, pleegden op grote schaal fraude. Dat blijkt uit een onderzoek van de federale gerechtelijke politie (fgp) Antwerpen. Beide groepen zijn duidelijk met elkaar verweven via gemeenschappelijke aandeelhouders en konden, doordat ze binnen elk onderdeel van de landbouw actief zijn, de sector van A tot Z manipuleren. Terwijl ze hun mestzwendel opbouwden streken ze ook nog eens grote bedragen aan Vlaamse subsidies op via de groene stroom die ze met hun biogascentrales opwekken. De verdachten, als bestuurders actief binnen een wirwar van gedeelde vennootschappen in België en Nederland, werden donderdag gearresteerd. Ze verdienden volgens de speurders massa’s geld door te sjoemelen met de mestafvoer en verwerking daarvan. Zuid-Nederland en Vlaanderen kampen al jaren met problemen rond de toegelaten mest waarmee landbouwgrond nog bewerkt mag worden. Omdat de wettelijke fosfaaten nitraatwaarden naar onder werden gehaald ontstond een mestoverschot. Akkerbouwers zien hun gewassen minder snel groeien en veehouders betalen steeds hogere bedragen voor de afvoer ervan.
Mesttransporten niet geregistreerd
Twee grote firma’s hebben dat afvoersysteem gemanipuleerd op enorme schaal. De ene is een landbouwgroep uit Merksplas die actief is in de gehele landbouwketen, van akkerbouw en veeteelt tot productie van biogas uit mestoverschotten. De andere een firma uit de Waaslandhaven die als een van de grootste mestverwerkers van West-Europa geldt. Samen werkten ze een systeem uit waarbij veehouders goedkoper van hun mestoverschotten af geraakten en akkerbouwers hun percelen meer konden bemesten en daardoor een hoger rendement haalden.
Ze deden dat door mesttransporten niet te registreren en analyseresultaten van staalnames van mest te vervalsen. Hiervoor kregen ze mogelijk hulp van een door de overheid erkend labo. Concreet komt het erop neer dat ze geld verdienden aan mest dat niet naar de verwerkingsbedrijven ging, zoals op papier aangegeven, maar werd verspreid over de akkergronden. Die ‘zwarte’ transporten gingen ook de landsgrenzen over. De laboresultaten werden vervalst zodat het leek alsof bij de veehouder mest met hoge fosfaat- en nitraatgehaltes naar de verwerkers vertrok. Volgens de documenten werden dan weer lage concentraties over de akkers uitgespreid, terwijl ze in werkelijkheid veel hoger liggen.
Biogas met nietgereglementeerd afval
De bal ging begin 2020 aan het rollen. De Mestbank, die instaat voor het controleren van de normen, ontdekte dat de gerapporteerde stalen van de firma’s niet overeenkwamen met die van hen terwijl de Omgevingsinspectie de voorbije jaren al meerdere milieumisdrijven bij de bewuste bedrijven had vastgesteld. Zo meldt het kabinet van betrokken Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) dat bij een van de bedrijven een permanente lozing van een restproduct in de biogasindustrie werd gevonden. Dat digestaat werd in een waterloop gedumpt. Die gezamenlijke vaststellingen leidden tot een gerechtelijk onderzoek. Daarbij ontdekten de speurders nog andere onregelmatigheden. Zo werden meerdere afvalstromen niet aangegeven, maar wel aangevoerd en verwerkt door de biogascentrales van de bedrijven. Het kan daardoor niet achterhaald worden welke grondstoffen werkelijk gebruikt werden om groene biogas te creëren. Een prodcutieproces waarvoor ze subsidies ontvingen.
In het fraudedossier zijn huiszoekingen uitgevoerd op 24 plaatsen in Vlaanderen en op 8 locaties in Nederland.
In Limburg ging het om een mestverwerkend bedrijf op het industrieterrein Jagersborg in Maaseik. Deze vestiging is een onderdeel van de mestverwerker in de Waaslandhaven. De tweede locatie was bij een firma op Kieleberg in Bilzen. Daar zou een Nederlander gearresteerd zijn.
Enorm schadelijk voor waterkwaliteit
Zeventien personen zijn gearresteerd. Dertien voertuigen en opleggers zijn in beslag genomen. De feiten zijn op dit moment gekwalificeerd als criminele organisatie, valsheid in geschriften, oplichting, inbreuken op het mestdecreet, op het omgevingsvergunningsdecreet, op het decreet algemene bepalingen milieubeleid en op het materialendecreet, inbreuken op de Europese Verordening inzake overbrenging van afvalstoffen en inbreuken op de Europese Verordening inzake dierlijke bijproducten. Demir spreekt van laf en asociaal gedrag waarbij de frauduleuze praktijken een enorm schadelijke impact op milieu en de waterkwaliteit in het bijzonder hebben.