Onbetrouwbaar

Het lijkt op het eerste gezicht een logische beslissing: AB InBev verhuist de productie van Stella Artois voor de Amerikaanse markt van Jupille in de buurt van Luik naar de Verenigde Staten. Daarmee wordt per jaar een uitstoot vermeden van 7.000 ton CO2. Het klimaat is echter niet de enige reden voor de beslissing. De voorbije vier jaar waren er in Jupille ruim dertig stakingsdagen en dat maakt Jupille onvoldoende betrouwbaar. In de VS wordt een miljard dollar geïnvesteerd. In Jupille sneuvelen 27 vaste en 58 tijdelijke jobs.

Dat specifiek wordt verwezen naar het sociale klimaat in Jupille is op zich niet echt verrassend. Wel verrassend is dat er in alle openheid en zonder enige terughoudendheid over gecommuniceerd wordt. Het personeel en de vakbonden in Jupille gedragen zich niet zoals het hoort en moeten dus gestraft worden. AB InBev is niet het enige en ook niet het eerste bedrijf dat zijn ongenoegen uit over het sociale klimaat in een vestiging. Tot nu toe gebeurde dat veelal in bedekte termen, achter de schermen. Audi bijvoorbeeld uitte in het verleden kritiek op het aantal stakingsdagen in zijn Brusselse vestiging. Oudgedienden van Ford Genk herinneren zich allicht de min of meer subtiele opmerkingen van de internationale directie over het aantal werkonderbrekingen. Als vakbonden en directie geen protocollen hadden opgesteld om werkonderbrekingen en spontane stakingen te vermijden, was Ford Genk waarschijnlijk al veel eerder gesneuveld. De oplossing op Ford Genk kwam er trouwens door meer en niet door minder sociaal overleg. AB InBev is overigens ook niet het eerste bedrijf dat bij het toewijzen van investeringen rekening houdt met het sociale klimaat. De syndicale rechten en vrijheden die wij in Europa kennen, met het stakingsrecht als kroonjuweel, zijn in de rest van de wereld nog altijd uitzonderlijk. Bedrijven als AB InBev zijn wereldwijd actief, ook in landen waar werknemersrechten en sociaal overleg onbestaande zijn en vakbonden in de clandestiniteit opereren. Mogelijkerwijze werkt dat inspirerend.

Het is niet nieuw: bedrijven die lak hebben aan sociaal overleg en allergisch zijn voor vakbonden, om de Amazons en Ryanairs van deze wereld maar met naam te noemen. Zij gedragen zich als negentiendeeeuwse patroons. Toch hebben werkgevers en werknemers elkaar nodig. Dat een groot en (toch nog een beetje) Belgisch bedrijf als AB InBev, met Belgische aandeelhouders, de indruk wekt het sociaal overleg niet langer nodig te hebben, op een moment dat de sociale partners zouden moeten onderhandelen over een loonakkoord, komt op zijn minst ongelegen. De coronacrisis zal de sociale verhoudingen de komende maanden ook zonder AB InBev op scherp zetten.