Catalonië heeft meer zorgen dan enkel onafhankelijkheid

Catalonië lijkt wat onafhankelijkheidsmoe. De Spaanse regio heeft andere zorgen genoeg, nu corona het toerisme doodknijpt. De regionale verkiezingen van zondag worden meer dan een zoveelste referendum over onafhankelijkheid. De winnaar bepaalt de toekomst van de regio.

SPANJE

REGIONALE VERKIEZINGEN

Peter Mijlemans

Deze week bundelden de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen de krachten. Ze zijn in vergelijking met 2017, toen ze een meerderheid veroverden in het parlement, niet meer met drie maar met vier. Ze hadden een gezamenlijke boodschap: ze zouden niet samenwerken met de Catalaanse socialisten van PSC. Die zijn aan een opmerkelijke remonte bezig en strijden onverwacht om de winst.

Het is een teken aan de wand. Traditiegetrouw werd de socialistische partij leeggezogen door een deel van de onafhankelijkheidsbeweging. Maar de boodschap van PSC van meer autonomie maar geen onafhankelijkheid slaat aan. Tegenover de vorige verkiezingen ziet de partij haar stemmenaandeel met meer dan 50 procent toenemen.

Het brengt de PSC op gelijke hoogte met de twee grote onafhankelijkheidspartijen, de rechtse Junts per Catalunya van Carles Puigdemont en het linkse ERC. Die partijen staan volgens de peilingen op licht verlies.

Meer dan independencia

Het lijkt er sterk op dat een groeiend deel van de Catalanen een oplossing voor de onafhankelijkheidsstrijd wil. Midden in de coronacrisis is er volgens experten een zekere moeheid ontstaan. Een deel van de Catalanen is de politieke gevechten beu, waardoor deze verkiezingen niet zomaar een veredeld referendum over de onafhankelijkheid zijn, zoals de voorbije jaren. Hoewel de kreet independencia overheerst, zijn er andere dringende noden. Het toerisme, de belangrijkste bron van inkomsten, is getorpedeerd en de ziekenhuizen staan onder zware druk. PSC is de enige van de traditionele centrumpartijen die het goed doet. De conservatieve Partido Popular blijft een nichepartij en de grote overwinnaar van 2017, de liberale Ciudadanos, krijgt een oplawaai. De partij dondert van meer dan 20 procent naar minder dan 10.

Extremen rukken op

Een deel van dat verlies gaat naar het extreemrechtse Vox, dat voor het eerst deelneemt aan de regionale verkiezingen. De erfgenamen van de franquisten lokken de stemmen van die Catalanen die een bloedhekel hebben aan de separatisten. De partij vindt dat er niet hard genoeg wordt opgetreden tegen “de krachten die Spanje willen vernietigen”.

De extremen doen het niet slecht. Ook CUP, een extreemlinkse onafhankelijkheidspartij, heeft de wind in de zeilen. Die vindt dat er hardere middelen mogen worden ingezet voor hun goede zaak dan enkel betogingen en burgerlijke ongehoorzaamheid. Ondanks de solidaire verklaring van de onafhankelijkheidspartijen hangt het front als los zand aan elkaar. Alle vier zien ze een andere weg naar hun doel. Wie minister-president wordt, zal de marsrichting bepalen. Ofwel die van een blijvende blokkering, ofwel die van een zoektocht naar een uitweg uit de politieke en institutionele crisis.