Plots wordt het lente: “Verschil van 30 graden kan voor insecten fataal zijn”
TEMPERATUURSTIJGING HASSELT
Vorige week zakte de temperatuur ’s nacht op sommige plaatsen tot -12. “Heel lokaal kan het nog kouder zijn geweest, maar daar hebben we geen meetgegevens van”, zegt HBvL-weerman Ruben Weytjens. “Vanaf zaterdag wordt het 15 graden. Zondag kan dat plaatselijk al oplopen tot 17 à 18 graden en de dagen daarop is zelfs 20 graden niet helemaal uit te sluiten. Dat is een verschil van 30 graden tussen de minima van vorige week en de maxima van volgende week.”
De oorzaak is de windrichting. “De aangevoerde luchtstroom van vorige week kwam uit het noorden en was arctisch. Nu komt de lucht uit het zuidoosten - zeg maar Afrika - en daardoor krijg je dit gigantisch verschil. Een dergelijk contrast op zo’n korte tijd komt niet zo vaak voor. De koudegolf van vorige week was niet uitzonderlijk. De warmte die er nu aan komt wel. Dat de zon zo sterk aan kracht wint in februari heeft te maken met de opwarming van het klimaat. Het gebeurt steeds vaker dat we warme dagen krijgen in februari. Dat was vorig jaar ook al het geval. Het uitzonderlijke nu is dat we een paar van die lentedagen achter elkaar krijgen in een overwegend koude maand. Of er een dagrecord in zit, weten we nog niet, maar de kans is groot. Het vorige dagrecord is van 28 februari 2019 met 20,3 graden.”
Fruit
Maar u hoeft uw winterkleren nog niet op te bergen. “Het kan in maart en zelfs tot begin april nog vriezen en sneeuwen. Geen hele week aan een stuk, maar toch… Ik maak me zorgen over die hoge temperaturen voor de dieren en de planten. We gaan zes dagen lang naar temperaturen tussen de 15 en 20 graden. Dat is goed nieuws in de strijd tegen corona maar minder goed nieuws voor fruittelers.” “Dat klopt”, beaamt Danny Bylemans van het Proefcentrum voor het fruit. “Als het lange tijd aan één stuk lenteweer wordt, gaan de bomen beginnen knoppen en dan zijn ze nog maar moeilijk af te remmen. Als er dan opnieuw nachtvorst komt, zitten we met een probleem. Sinds een jaar of vijf start de groei veel vroeger dan normaal, maar fruittelers zitten toch niet te wachten op 15 graden in februari.”
Ook voor insecten kan de vroege lente een probleem worden. Er zal door de temperatuurschommelingen veel natuurlijke selectie plaatsvinden. “Die schommelingen zullen voor uitdunning zorgen”, zegt Wim Tollenaere van De Lieteberg en insectenmuseum Entomopolis. “Insecten die als larf of in een ei of cocon groot worden, hebben hier weinig hinder van. Dieren die als volwassen individu overwinteren kunnen hier wel grote problemen door krijgen. Het gaat om dagvlinders, vliegen, muggen, wilde bijen en in mindere mate wespen.”
“Ze hebben tijdens de winterprik al veel energie opgebruikt. Als ze door de warmte uit hun winterslaap worden gehaald, zijn ze voorgeprogrammeerd om zich te gaan voortplanten. Dat werkt als een klok die aan het tikken gaat. Ze hebben maar een bepaalde tijdsspanne. Als het daarna weer een paar dagen gaat winteren zijn ze niet meer in staat om terug in winterslaap te gaan. Hun energievoorraad is op en ze kunnen ook geen voedsel meer verzamelen. Dat kan fataal zijn. Imkers moeten er bijvoorbeeld goed op letten dat hun bijenvolk nog genoeg energie over heeft en niet sterft van de honger. Als de temperaturen terug dalen, zullen ze al hun energie nodig hebben om de kast en de eitjes van de koningin warm te houden.”
DEFENSIE