Pfizer-vaccin blijkt ook al na één dosis bijzonder doeltreffend
Een nieuwe Israëlische studie met 9.000 gezondheidswerkers toont aan dat het Pfizer-vaccin ook al na één dosis bijzonder doeltreffend is. Experten voelen er dan ook steeds meer voor om de tweede dosis voorlopig achterwege te laten, mogelijk zelfs tot na de zomer.
De tweede dosis uitstellen om dubbel zo snel te kunnen vaccineren. Eind december dook het idee al eens op, maar de wetenschappelijke basis ontbrak toen om het ook echt te gaan doen. Vandaag is dat anders. Uit Israël komt bewijs aanwaaien dat één dosis van het Pfizer-vaccin volstaat om de ziekte in de kiem te smoren. “We moeten deze piste weer overwegen. Het is de manier om sneller meer mensen in de veilige zone te brengen”, zegt vaccinoloog Geert Leroux-Roels (UGent).
Uit het onderzoek bij 9.000 gezondheidswerkers van het Sheba Medical Center blijkt dat drie weken na de eerste dosis het risico op symptomen afnam met 85 procent. Dat is minder doeltreffend dan twee dosissen (95 procent), maar effectiever dan de vaccins van AstraZeneca (76 procent) en Johnson&Johnson (66 procent). Voor een goed begrip: alle vaccins beschermen volledig tegen ernstige symptomen. In deze Israëlische studie is dat niet specifiek onderzocht, maar algemeen wordt aangenomen dat wat goed werkt tegen milde klachten nog beter werkt tegen ernstige klachten. De effectiviteit na één dosis is hoger dan wat Pfizer zelf had ingeschat. Toch is professor LerouxRoels niet verrast. Labonderzoek had al aangetoond dat de immuunrespons na één dosis hoog is. “Maar dit is de eerste keer dat het zo mooi gedocumenteerd wordt in een studie met mensen.” Hij stelt nu voor enkel de eerste dosis van het Pfizer-vaccin te gaan toedienen. “Double speed betekent dat we het aantal infecties en ziekenhuisopnames veel sneller gaan terugdringen. Dat is ook interessant voor ons maatschappelijk en economisch leven.”
Tweede na de zomer?
Nu geven wij de tweede dosis na drie weken. Leroux-Roels hoopt dat te kunnen uitstellen, niet naar twaalf weken - zoals de Britten al doen - maar tot na de zomer. Dat heeft te maken met de mindere doeltreffendheid van de huidige vaccins tegen de Braziliaanse en Zuid-Afrikaanse varianten. “We zouden eerst voor bescherming tegen de veelvoorkomende Wuhanen Britse varianten zorgen. In de zomer worden we geholpen door het seizoenseffect. Daarna kunnen we inenten met een geüpdatet vaccin tegen de Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse stammen.” Het zijn twee vliegen in één klap: bescherming tegen de varianten én een versterkte immuniteit voor het begin van de winter. De tweede dosis uitstellen wordt steeds waarschijnlijker, zegt ook vaccinologe Corinne Vandermeulen (KU Leuven). “Voor zekerheid wachten we wel op gegevens uit het Verenigd Koninkrijk.” Ze is gewonnen voor het idee om de tweede dosis over de zomer heen te tillen. “Een interval van 4 à 6 maanden is in principe normaal. Voor deze vaccins zijn wel nog studies nodig om dat aan te tonen.”
Meer bewijs nodig
Enkel deze Israëlische studie volstaat niet om van koers te veranderen, zegt vaccinoloog en lid van de vaccinatietaskforce Pierre Van
Damme (UA). “De studie zegt veel over effect, dat is zeer mooi, maar niets over de interval tussen de dosissen. Ze moeten nu een vervolgstudie doen: geef een deel testpersonen wel en een deel geen tweede dosis. Over pakweg zes weken à drie maanden hebben ze dan mogelijk bewijs dat de hele wereld zal overtuigen.”
De optie om de tweede dosis pas na de zomer te geven, is wetenschappelijk wel interessant, zegt Van Damme. “Maar eerst hebben we dus nog bewijs nodig dat een lange interval kan.” Hij kijkt daarvoor ook naar het Verenigd Koninkrijk. Net als in Israël is de vaccinatiecampagne daar aanzienlijk verder gevorderd dan in de Europese Unie en zullen ze binnenkort met resultaten komen.