Leegstand winkels is het hoogst in Limburg
Er stonden in onze provincie nog nooit zoveel winkelpanden leeg. Dat blijkt uit het leegstandsrapport van het studiebureau Locatus. Met een leegstand van 13,3 procent spant Limburg de kroon. Nergens in Vlaanderen is de winkelleegstand zo hoog.
Het studiebureau Locatus telde in januari van dit jaar in onze provincie 16.479 verkooppunten of winkelpanden. Daarvan stonden er 2.197 leeg. De leegstand bereikte daarmee een historisch hoog niveau. Met een leegstand van 13,3 procent kent Limburg bovendien de hoogste leegstand van Vlaanderen en de op twee na hoogste van België. Alleen in Henegouwen en Luxemburg staan nog meer winkelpanden leeg. De gemiddelde leegstand in België bedraagt 11,8 procent.
“De bijna 2.200 leegstaande winkels staan samen voor ruim 35 hectare leegstaande winkelruimte in Limburg”, zegt Bart Lodewyckx, gedelegeerd bestuurder van Unizo Limburg. “Dat is een hallucinant cijfer, vooral omdat het effect van de coronacrisis nog niet zichtbaar is.” In het totaal staat er in Limburg bijna 350.000 vierkante meter aan winkeloppervlakte leeg, een oppervlakte van zo’n 70 voetbalvelden.
Begin 2020 kende onze provincie een leegstand van 11,9 procent. Sindsdien kwamen er 228 leegstaande winkelpanden bij, een stijging met 11,8 procent. Opvallend is dat het aantal leegstaande panden toeneemt terwijl het totaal aantal winkelpanden het voorbije jaar daalde van 16.570 naar 16.479.
Van alle Vlaamse centrumsteden kent Turnhout de hoogste winkelleegstand met 18,4 procent, gevolgd door Hasselt en Genk met respectievelijk 15,7 en 14,6 procent.
Niet nieuw
De winkelleegstand neemt al jaren toe. In 2008, het eerste jaar dat het rapport werd gepubliceerd, stond 5,1 procent van de Vlaamse winkels leeg. Voor de toenemende leegstand zijn er verschillende verklaringen, zoals de hoge huurprijzen, de bereikbaarheid van de stedelijke centra en het toenemende succes van online shoppen. Ondernemersorganisatie Unizo Limburg wijst toch vooral naar de winkels en shoppingcentra buiten de steden. “Zolang nieuwe win
kelcomplexen vergund en gebouwd worden zonder aan een oplossing te werken voor de bestaande leegstand, blijft het dweilen met de kraan open.” Lodewyckx pleit ook voor een betonstop voor nieuwe winkelpanden. Volgens Lodewyckx mag ook de impact van de handelshuurprijzen niet onderschat worden. “Is de retail dood of is de vierkante meter te duur? De hoge huurprijzen zetten een rem op ondernemerschap, zeker voor een jonge starter. De prijzen moeten terug naar een realistisch niveau, bijvoorbeeld met een huur op basis van de omzet in plaats van een vaste huur.”
Om de bestaande leegstand weg te werken, zijn er volgens Bart Lodewyck verschillende mogelijkheden. “Voor heel wat panden moet gekeken worden naar het renoveren, vergroten, verkleinen en omvormen, om ze eventueel andere functies te geven. Denk daarbij aan andere economische functies zoals maakbedrijven, vrije beroepspraktijken of diensten, publieke functies als cultuur en zorg of eventueel zelfs voor bewoning.”
Investeringen
Lodewyckx roept de handelaars ook op om samen te werken, bestaande retailconcepten onder de loep te houden en in te zetten op vernieuwing en innovatie. “Wat 30 jaar lang goed heeft gewerkt, werkt niet noodzakelijk nog vandaag.”
De Hasseltse burgemeester Steven Vandeput wil de cijfers in perspectief zetten. “Er is vorig jaar in Hasselt winkelruimte bijgekomen die nog niet helemaal volzet is. Aan de andere kant reiken we geen vergunningen meer uit tenzij het niet anders kan, zoals Unizo voorstelt, en stimuleren we eigenaars om sommige panden een andere functie te geven. We bouwen in Hasselt zeker geen extra leegstand bij.”
Ook de stad Tongeren wordt geconfronteerd met een hoge winkelleegstand. “Tongeren heeft van oudsher een groot aantal winkelpanden”, zegt schepen van Economie Marc Hoogmartens. “We willen in de kernstad een goede mix van handel, diensten en wonen. Daartoe hanteren we een beleid van wortel en stok. De wortel in de vorm van een herbestemmingspremie en de stok in de vorm van een belasting op leegstand.”
Nederland en Duitsland
Maaseik is net als vorig jaar de stad met de hoogste leegstand. Bijna één op de vijf winkelpanden (18,9 procent) staat er leeg. Het aantal leegstaande panden daalde evenwel van 110 naar 108. “Het was vorig jaar moeilijk om beleid te voeren”, zegt burgemeester Johan Tollenaere. “Als binnenkort de Bleumerstraat klaar is, ontstaat daar ook weer extra activiteit.” Maaseik zet ook in op woonprojecten in de stad, wat ook weer meer handel genereert, terwijl wordt gepoogd om sommige handelspanden een andere bestemming te geven. “De nabijheid van Nederland en Duitsland maakt het er voor de lokale handelaar niet makkelijker op.”