James Cooke maakt portret van zes mensen die hun einde zien naderen
James Cooke (36) is klaar met zijn “meest intense project tot nog toe”. In ‘Leef!’ brengt hij het portret van zes mensen die de diagnose terminaal gekregen hebben. Meer dan ooit zijn het levensgenieters. Tegelijk beseffen ze dat hun tijd kort is.
James Cooke is voor zijn nieuwe reeks Leef! telkens drie dagen gaan inwonen bij zes mensen die hun levenseinde zien naderen, vroeger dan voorzien door ziekte. Zoals Dimitri (39), komende maandag. Zes jaar geleden kreeg hij de diagnose acute leukemie. Het beenmerg dat hij had gekregen bij een transplantatie, werd afgestoten. Hij kon niet verder geholpen worden. Ook John (62), Evy (35), Lien (37), Wouter (53) en Sylvia (39) delen hun verhaal. Enkel Sylvia en Evy leven nu nog. “Ik heb heel schone mensen ontmoet”, vertelt Cooke. “Het mooiste is als de nabestaanden zeggen: Dit is Dimitri of Wouter zoals we hem kennen. Ik wou voor de meest pure tv gaan.”
Wanneer heb je het idee gekregen om dit te maken?
“Jaren geleden is een vriendin plots overleden. Ik besefte nadien dat ik heel weinig filmpjes en foto’s van haar had. Er wordt ook soms met een boog gelopen rond de mensen die terminaal ziek zijn of de palliatieve dienst. Want: Ochère, daar zit alle miserie. Ik ga zelf al twee jaar langs in het ziekenhuis in Dendermonde om te praten met de mensen daar. Daar heb ik al mogen ervaren hoeveel liefde, warmte en levensvreugde er nog is, ook al is hun tijd beperkt.”
Hoe zorg je dat het niet te zwaar wordt?
“Telkens wanneer je ogen vochtig worden, zal dat met een lach op je gezicht zijn. Als je ziet hoe gelukkig die persoon nog in het leven staat. Zij leven met een uitroepteken, daarom kozen we ook voor Leef! als naam. Ze zijn blij met elk moment dat ze krijgen.”
We moeten dus wat vaker blij zijn met de kleine dingen.
“Ja. Je relativeringsvermogen krijgt een enorme boost. Waarom je druk maken over dingen waar je niets aan kan doen? Zien dat liefde onvoorwaardelijk is of dat je naaste familie er altijd zal zijn. Dat heb ik gezien bij hen.”
Heeft iedereen zijn of haar portret nog kunnen bekijken?
“Bij Dimitri ben ik nog naar zijn sterfbed gegaan, een paar uur voordat hij stierf. Maar hij kreeg zijn ogen niet meer open. Ik heb hem deeltjes laten horen. Hij heeft een keer gelachen. (emotioneel) Bij Lien was ik te laat. Dat ik haar helemaal niets hebben kunnen tonen, daar heb ik het heel lastig mee. Wouter heb ik nog stukjes kunnen laten zien. John had ik uitgenodigd bij mij thuis, een week voor hij euthanasie zou krijgen.”
Waarom wilde je bij hen gaan inwonen?
“Ik wil die mensen écht leren kennen. Door bij hen te zijn, ook als de camera’s al weg zijn. Dimitri zei me dat hij me graag eens wilde meenemen naar zijn begraafplaats. Kijk, hier ga ik liggen. Vind je dat mooi of zou je die hoek pakken? Dan zijn er geen camera’s
bij, maar dat schept wel een band.”
Hoezeer was corona een factor?
“Er is gefilmd voor en tijdens de Covid-periode, want we hebben er anderhalf jaar aan gewerkt. In de zomer heb ik hen opgenomen in mijn bubbel. We hebben tests gedaan, een scherm in de auto gezet ... Je wil het risico niet nemen. We hebben er wel voor gezorgd dat het de portretten niet aantast. Zodat de mensen die het terugkijken over twintig jaar niet moeten zeggen: Ha ja, toen was er corona.”
Weet je altijd hoe je moet reageren?
“Ik doe dat instinctief. Of dat de goede manier is, weet ik niet. Het is mijn manier. Met Lien was ik onderweg naar de zee, toen ze ineens begon te huilen. We zijn net de begraafplaats gepasseerd waar ik binnen enkele weken kom te liggen. Ik dacht: wat moet ik doen? Moet ik mij aan de kant zetten of moet ik zeggen: Het is oké dat je je zo voelt. Je mag bang zijn. Ik heb gekozen voor het laatste. Dan moet ik er zijn voor die persoon.”
Hoe kom je thuis na die intense dagen?
“Het blijft door mijn hoofd spelen: Ik hoop echt dat ik die nog terug ga zien. Dan pak ik mijn verloofde Dorian eens extra vast. En ik hou contact met hen. Zo kreeg ik drie dagen voor de begrafenis van Dimitri telefoon. Of ik een brief wilde voordragen tijdens de kerkdienst, gericht aan zijn vrienden en familie? Ik ben heel vereerd dat ik dat mocht doen.”
→ ‘Leef!’, Play4, maandag om 20.35 uur