“Time-out van een week kan onze motivatie net een boost geven”
Geen terrasjes, kotbubbels of grotere buitenbubbels, en dat net nu iedereen snakt naar wat perspectief. Toch is er een positieve kant aan dit uitstel, verrast motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste.
Dat heel wat mensen ontgoocheld zullen zijn na dit Overlegcomité is ook voor Maarten Vansteenkiste een open deur. “Velen hadden gerekend op enige versoepeling, hoe klein ook. Maar die kwam er niet. En dat terwijl ons mentale welzijn al zo zwaar onder druk staat.” Maar de motivatiepsycholoog van de UGent ziet verrassend genoeg ook een positieve kant aan dit uitstel. “Deze time-out van een week kan de wake-upcall zijn die we nodig hadden en die ons doet beseffen hoe fragiel de situatie wel is. Want ons risicobewustzijn was de laatste weken, door de verbeterende resultaten, flink aan het afkalven. Misschien geeft dit onze motivatie wel een boost.”
Nieuw tussendoel
“Er bestaat helaas niet zoiets als een drukknop om de motivatie te activeren”, zegt gezondheidspsycholoog Omer Van den Bergh (KU Leuven). “Zo’n draagvlak moet op langere termijn uitgebouwd worden. Maandag miste ik in de communicatie van de premier weer een zichtbare link met ons gedrag. Ik had ze graag gezien: de grafieken die tonen welke richting we uitgaan als we ons zus of zo gedragen. Zo laat je mensen toe zich te scharen achter de maatregelen die genomen worden. Da’s iets anders dan het gevoel dat maatregelen zomaar opgelegd worden, nog versterkt door dissidente politieke stemmen. Vrijdag, na het Overlegcomité, toonde de premier zich al veel empathischer, maar hij had nog wat meer mogen benadrukken dat we nu met z’n allen moeten meedenken. Het zou heel goed zijn om tijdens de ‘time out’-week de opvolging van de cijfers duidelijk te laten zien, zodat de bevolking kan meedenken, dat het effect van ons gedrag mee opgenomen wordt.” Maarten Vansteenkiste pleit daarnaast ook voor een nieuw tussendoel. “Er werd ons voorgehouden dat we konden versoepelen als we het aantal ziekenhuisopnames onder de 75 per dag kregen. Nu de trend weer omhoog gaat, is dat doel plots verderaf. Tijd dus voor een nieuw tussendoel, waar we ons kunnen aan optrekken.” En waar de regeringen zich nu wél aan houden, onderstreept Omer Van den Bergh. Hij verwijst naar het vorige Overlegcomité eind januari: toen dat de doelstelling van minder dan 75 hospitalisaties per dag losliet als voorwaarde om te versoepelen, nam de motivatie snel een duik. De gezondheidspsycholoog duwt daarmee op een pijnlijke plek: logisch dat de bevolking aan het nut van contactbeperkingen gaat twijfelen als die voor de regering schijnbaar ook niet in steen gebeiteld staan.
Gedrag, gedrag, gedrag
Beide psychologen vinden dat de overheid veel meer de klemtoon moet leggen op ons gedrag. “Je hoort nu vaak zeggen dat alles de schuld is van de Britse variant, de realiteit is dat de toestand is wat hij is omdat we met z’n allen de maatregelen minder volgen. Of er nu twee of vijf of tien varianten circuleren, uiteindelijk is het ons gedrag dat zal bepalen hoe snel we hieruit geraken”, aldus Maarten Vansteenkiste.
Maar wat zeg je dan aan die mensen die erop wijzen dat we nu al een jaar lang bezig zijn en dat we ondanks alle maatregelen nog altijd in het sukkelstraatje zitten? Bewijst dat dan niet dat al die maatregelen niet werken? “Twee dingen”, zegt Maarten Vansteenkiste. “Eén: de maatregelen, hoe lastig ook, werken wel degelijk. Kijk naar hoe we de eerste en de tweede golf klein hebben gekregen. En twee: versoepelen zorgt misschien op korte termijn voor wat meer mentaal welzijn, maar als de curves dan weer de hoogte inschieten, zullen de mentale gevolgen nog veel zwaarder zijn.”