Drijft emissiehandel energiefactuur nog verder op?
Volgens Zuhal Demir zal de mogelijke uitbreiding van de Europese emissiehandel naar gebouwen en transport onze uitgaven voor vervuilende brandstof fors de hoogte injagen. “Demir vertelt er niet bij dat het geld terugvloeit naar België”, reageert de Bond Beter Leefmilieu.
“We hebben een positiever verhaal nodig dan dat van Demir. We moeten ambitieus zijn, we moeten voorlopen, anders gaan we kansen missen”
Benjamin Clarysse Bond Beter Leefmilieu
Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) heeft de impact van de mogelijke uitbreiding van de Europese emissiehandel naar gebouwen en transport laten uitpluizen door een onderzoeksbureau. De uitbreiding maakt deel uit van Fit for 55, de Europese plannen om tegen 2030 een broeikasgasreductie van minstens 55 procent te realiseren tegenover 1990. Demir is al een tijdje aan het zeggen dat ze “geen blanco cheques” tekent en dat ze wil weten wat de gevolgen zijn voor gezinnen en voor ondernemers. Uit de studie blijkt dat de energieuitgaven voor de gezinnen tegen 2030 met gemiddeld 19 procent (322 euro) tot 28 procent (460 euro) per jaar kunnen toenemen. Ook het kwart huishoudens met het laagste inkomen betaalt nog 12 procent extra (of 129 euro). Bovendien zou die uitbreiding van het systeem de CO2-impact ook maar beperkt verminderen. “Te zot voor woorden”, vindt Demir.
Tegenreacties
Die communicatie van Demir lokt een keten aan tegenreacties uit. Energiespecialist Ruben Baetens wijst er op sociale media op dat ze zich de kost van de studie had kunnen besparen als ze hem even had gebeld. Want hij had de impact van die CO2-taks al eens uitgerekend. In de huidige gas- en elektriciteitsfactuur zit al voor 440 euro aan Vlaamse en federale heffingen. Als die omgezet worden in een CO2-taks, dan is die operatie zelfs budgetneutraal. Maar ook de koolstofprijs van 100 euro per ton die Demir hanteert, is nogal hoog. Dat zou eerder 50 à 60 euro zijn, schatten ze in de kringen van federaal klimaatminister Zakia Khattabi (Ecolo). Bovendien gaat de studie ervan uit dat er tussen nu en 2030 helemaal niets zou verbeteren. België zou trouwens liever met accijnzen werken dan met een koolstofheffing, en ook op Europees niveau is er nog geen consensus over die heffing. De federale administratie heeft begin september ook al uitgerekend wat de impact op de gezinsuitgaven zou zijn. Die schat de meerprijs voor een gezin op 280 euro per jaar (bij een koolstofprijs van 100 euro per ton) en op 170 euro (bij 60 euro per ton). Een groot prijsverschil met de studie die Demir heeft besteld. “Maar eigenlijk is die discussie naast de kwestie”, zegt Benjamin Clarysse van de Bond Beter Leefmilieu. “Want 75 procent van de opbrengst stroomt terug naar de lidstaten en een kwart naar een sociaal fonds. Dat vertelt Demir er niet bij. De vraag is wat een land met die opbrengst doet.” Khattabi zegt dat de opbrengst van een eventuele koolstofheffing - via de klimaatbonus - terugvloeit naar de gezinnen. “Voor vervuiling moet je een correcte prijs betalen, maar tegelijkertijd moet je mensen helpen en ervoor zorgen dat ze bijvoorbeeld hun huizen isoleren”, zegt Clarysse. “Anders trekken ze in gele hesjes de straat op. Demir doet nu alsof het haar allemaal overkomt, terwijl de Vlaamse overheid alle hefbomen in handen heeft om die prijs te drukken. We hebben een positiever verhaal nodig dan het haalbaar en betaalbaar van Demir. We moeten ambitieus zijn, we moeten voorlopen, anders gaan we kansen missen. Die koolstoftaks moet ervoor zorgen dat mensen afstappen van fossiele brandstoffen. De houding van Vlaanderen heeft als bijkomend risico dat België hierdoor straks geen gezamenlijk standpunt kan innemen en dat ons land ook niet kan overleggen met buurlanden. België kan maar zo snel gaan als de regio’s willen. Volgende week vrijdag vindt de Vlaamse ministerraad over energie plaats. Wij verwachten dat Vlaanderen dan ook met structurele maatregelen komt. Vlaanderen geeft nog altijd subsidies aan fossiele brandstoffen, voor gasboilers bijvoorbeeld.”
Alleen nog warmtepompen
Op die ministerraad ligt nog een ander rapport op tafel dat Demir heeft besteld. Dat van de SociaalEconomische Raad van Vlaanderen (SERV), het sociaal overlegorgaan van werkgevers en vakbonden. Die raad pleit ervoor om alleen nog te verwarmen met warmtepompen, voor een verplichte renovatie van woningen na aankoop, voor 1 miljoen elektrische auto’s en voor een slimme kilometerheffing. “We zijn erg tevreden dat zowel werkgevers als vakbonden pleiten voor een groene omslag”, zegt de Bond Beter Leefmilieu.