Rusland annexeert vandaag grote gebieden van Oekraïne
OORLOG IN OEKRAÏNE
MOSKOU/KIEV
De vertegenwoordigers van de bezette gebieden arriveerden gistermiddag in Moskou. Woensdag hadden ze Rusland al gevraagd “hun” regio’s te erkennen als deel van de Russische Federatie. Met de uitslagen van de referenda in de hand. Die waren goed voor Stalin-scores: 87 tot 97 procent stemde voor toetreding tot Rusland. Internationaal worden de referenda echter niet erkend.
Er is een waslijst redenen voor. De referenda druisen in tegen de Oekraïense grondwet, er was geen internationale controle, ze vonden plaats tijdens een conflict en in de gebieden is het merendeel van de inwoners gevlucht. De stemming verliep bovendien op zijn minst gezegd merkwaardig. Met gewapende soldaten die van deur tot deur trokken om de overgebleven inwoners te dwingen te stemmen. Ook was er de mogelijkheid om in aanpalende gebieden en zelfs in Russische steden te stemmen. Met die schijnvertoning kan Rusland
90.000 vierkante kilometer, of zo’n 15 procent van het Oekraiense grondgebied annexeren. Een oppervlakte zo groot als Hongarije of Portugal. Het is de grootste annexatie sinds de Tweede Wereldoorlog.
Mobilisatie legitimeren
Volgens president Zelenski verandert de annexatie van de gebieden niets aan de oorlog. Dat klopt echter niet. De in zeven haasten georganiseerde referenda kwamen er net omdat Moskou na de zware verliezen een hefboom zoekt om de krijgskansen te keren. Aan het front krijgt Rusland zo immers de mogelijkheid om de inwoners te mobiliseren voor de verdediging van de gebieden. Daar zullen ze dan het gezelschap krijgen van reservisten die Poetin optrommelde. Meteen heeft Poetin ook de legitimatie voor zijn “gedeeltelijke” mobilisatie, de bescherming van delen van de Russische Federatie. Eenmaal de regio’s erkend zijn, is er trouwens geen weg meer terug. Het gaat over de hele oppervlakte van de regio’s, dus inclusief de delen die nog onder Oekraïense controle zijn. Rusland bezet naar schatting slechts 60 procent van het grondgebied dat wordt ingelijfd.
Zodra de ceremonie vandaag is afgerond, heeft Rusland de plicht om de hele regio’s “te bevrijden”, zoals in de Doema al herhaaldelijk werd gezegd. Meteen is het voor Poetin – of zijn opvolgers – onmogelijk om de teruggave van de regio’s als onderdeel van een toekomstig vredesakkoord in te schrijven.
Rode lijn
De erkenning van de regio’s betekent een escalatie van de oorlog. President Poetin zelf en zijn entourage – van buitenlandminister Lavrov tot ex-premier Medvedev – lieten al verstaan dat elke aanval op de gebieden bestempeld zal worden als een aanval op Rusland
zelf en een bedreiging voor het bestaan van de Federatie. Volgens de Russische doctrine zijn in die situatie alle middelen geoorloofd, inclusief (tactische) nucleaire wapens.
Het dreigement was niet alleen gericht aan Oekraïne, maar ook aan de westerse bondgenoten. Omdat ze Kiev helpen met wapens en informatie over Russische doelwitten, zijn ze een agressor die Rusland aanvalt. Of Poetin echt die “rode lijn” zou durven te overschrijden, weet niemand behalve hijzelf. Eerder zei hij hetzelfde over aanvallen op de Krim, een gebied dat hij in 2014 ook met een gemanipuleerd referendum annexeerde. Op de – vele – aanslagen op het schiereiland kwam amper een antwoord.
Nieuwe sancties
Als antwoord op de annexatie wil de EU vandaag nieuwe sancties opleggen. De lijst die The Guardian kon inkijken, is lang. De nadruk ligt op een importbeperking op alles wat de oorlogskas van Poetin zou kunnen spijzen: houtpulp, auto’s, telefoons, make-up, dameskleding tot wc-papier. Tegelijkertijd wordt de export van chemische substanties aan banden gelegd en mag niets waar hightech in zit – inclusief vaatwassers en koelkasten – nog de grens over. Het Russische leger zou die ontmantelen bij gebrek aan chips.