“Eindelijk een prinses met een normaal lichaam”
De Nederlandse kroonprinses is voor het eerst op officiële reis. Het gaat naar de Nederlandse Caraïben, naar Bonaire, en daar horen uitbundige dansjes, luchtige jurken en veel zon bij. En blijkbaar ook flink wat online bagger over het figuur van Amalia. Het is stilaan vaste prik wanneer de prinses zich in het openbaar begeeft. Wat nog maar eens toont hoe sterk het slankheidsideaal in de maatschappij zit ingebakken. Zeker voor prinsessen. “We zijn zo gewend dat ze allemaal superslank zijn. Dat er nu eens een prinses is met een normaal, doodgewoon lichaam, dat is zo’n belangrijk symbool”, zegt plussizemodel Romy Schlimbach. “Een prinses, een koningin: dat spreekt tot de verbeelding. Maar tot nu toe zagen we die allemaal in één bepaald type.”
Denk maar aan Disney, waar een man de ranke tailles van Assepoester, Belle of Ariël moeiteloos met één hand kon omspannen om ze de lucht in te tillen. “In alle prinsessenverhalen is de heldin mooi en slank, terwijl de slechterik dikker is of lelijke gelaatstrekken heeft”, zegt professor communicatiewetenschappen Laura Vandenbosch (KU Leuven). “Dat heeft invloed. De ideeën die we hebben over schoonheid worden heel vroeg gevormd, en tegelijk worden een hele reeks positieve eigenschappen onbewust gelinkt met mooi zijn.”
Kentering
Stilaan is er een kentering. Mattel lanceerde in 2016 iéts rondere Barbies. Disney introduceerde in de film Encanto in 2021 Luisa, een iets forser nevenpersonage dat onverwacht populair was. Eind vorig jaar volgde dan het eerste dikkere meisje als heldin in een kortfilm. “Het is zo belangrijk om net in die kinderfilms andere lichaamsbouwen te tonen”, zegt Vandenbosch. “Maar laten we eerlijk zijn, het zijn echt nog de eerste stappen. Gewicht zou irrelevant moeten zijn. Het moet gaan over inhoud, ook bij prinses Amalia.”
Maar daar zijn we nog niet. “Mijn lichaam is letterlijk het minst interessante aan mij”, zegt Romy Schlimbach. En toch vindt ze het belangrijk het online te blijven tonen. “Ik ben geboren in 1995, en opgegroeid tijdens de hoogdagen van size zero. Ik zag niemand zoals ik. Ik heb zelf een eetstoornis ontwikkeld omdat ik echt dacht dat het een probleem was dat mijn lijf er niet uitzag zoals de meisjes op magazinecovers of op Ketnet. Daarom weet ik hoe belangrijk rolmodellen zijn.” Al krijgt ook zij bakken bagger over zich. “Ik blijf me erover verbazen hoe nijdig mensen kunnen zijn, gewoon omdat je een maatje meer hebt en je amuseert.”
Er zijn er die dan het gezondheidsargument aanhalen. Dat overgewicht ongezond is en niet “gepromoot moet worden”. “Dat is exact het probleem”, zegt Romy Schlimbach. Niemand gaat bewust verdikken om er zo uit te zien. “Het gaat erom te tonen dat we bestaan, maar blijkbaar moet je ons bestaan niet accepteren of respecteren.”
Maar zelfs wie denkt dat het oké is om anderen te wijzen op gevaren voor hun gezondheid, is eraan voor de moeite, zegt psycholoog An Vandeputte van Eetexpert, het Kenniscentrum voor Eet- en Gewichtsproblemen. “Eerst en vooral omdat gewicht weinig zegt over gezondheid. Daarvoor moet je kijken naar levensstijl. Eten en bewegen, maar ook slapen, psychisch welzijn, sociaal weefsel. Maar daarnaast weten we uit onderzoek dat opmerkingen over uiterlijk meer kwaad dan goed doen. Ze hebben een averechts effect op mensen met overgewicht. Niet alleen maakt het mensen nog ontevredener over hun lichaam; ze gaan ook minder gemakkelijk dingen doen die eigenlijk zouden helpen.”
Voor prinses Amalia zijn de reacties op zijn minst vervelend. De Zweedse prinses Victoria ontwikkelde rond die leeftijd zelfs anorexia onder de aanhoudende publieke druk. Maar de opmerkingen kunnen ook een nefaste invloed hebben op wie ze leest. “Je zal maar een jongere zijn in volle groei, met een lichaam dat fel veranderd is in een maatschappij waarin je blijkbaar mager moét zijn”, zegt Vandeputte. “Die opmerkingen confronteren je met de enge idealen die de maatschappij oplegt”, zegt Vandenbosch (KU Leuven). “Bodyshamen kan ervoor zorgen dat je jezelf gaat vergelijken en je lichaam meer als een object gaat zien. Maar dat geldt ook voor wie die commentaren leest.” Zeker bij jongeren die al slecht in hun vel zitten.
“We zien bij hen dezelfde reacties als bij het doelwit van de opmerkingen, zij het minder intens.”