Corda Campus test digitaal statiegeld uit
In de Corda Campus is gisteren het eerste pilootproject opgestart voor digitaal statiegeld. Anders dan elders wil Vlaanderen tegen 2025 een systeem waarbij lege petflessen en blikjes niet terug naar de winkel moeten.
In het grote bedrijfsrestaurant van de Corda Campus zijn ze al aan het opruimen. De middagrush is voorbij, het restaurant is net dicht. Bij de uitgang staan aparte vuilnisbakken voor petflesjes en blikjes. Litterbits staat erop. Dat is de merknaam van het consortium Twintag-Verhaert-Cegeka, één van de drie kandidaten in Vlaanderen die elk hun eigen systeem voor digitaal statiegeld dit jaar uittesten via pilootprojecten. In drie fasen nog wel, van gesloten omgevingen (zoals hier) naar een uiteindelijk open omgeving in een stad of wijk.
20 eurocent
Uit een van de vuilnisbakken vist Peter Delanoye, horecamanager hier, een beperkt aantal petflessen. De kneep bij digitaal statiegeld is natuurlijk het scannen van een QR-code op elk flesje. Flyers overal leggen uit hoe je dat moet doen en ook op de bak zelf staat het. Eerst dus die QR-code op de vuilnisbak scannen, dan de voor de gelegenheid speciaal aangebrachte QR-code op het flesje en hoppa, in de vuilbak. “Daartoe zijn alle automaten hier gevuld met flesjes en blikjes die elk een unieke code gekregen hebben”, weet Peter. Poepsimpel misschien, maar weinig flesjes uit deze bak waren gescand wanneer Peter het checkt met zijn smartphone. “Want als er wel al gescand werd, lees je dat ook op je smartphone. Maar dit is natuurlijk de eerste dag.”
En mijn 20 eurocent, denkt u nu? Want dat is het statiegeld voor een blikje of petflesje. Dat kan u in dit systeem claimen door eenmalig uw e-mailadres achter te laten. “In dit proefproject hebben we de onmiddellijke terugbetaling, die in het uiteindelijke systeem voorzien is, losgekoppeld. Gebruikers krijgen wel meteen een mail over hun saldo. Aan het eind van deze proefmaand, die afloopt op 23 juni, kunnen ze hun statiegeld claimen”, licht Alexander Carpentier van Litterbits toe.
En ja, zelf hebben we dat ook gedaan. Alleen kwam mijn e-mail terecht in mijn spam. “Daar werken we nog aan”, zegt Carpentier.
“Daarom is het ook een proefproject.”
Zwerfvuil
In Corda 3, waar IT-bedrijf Cegeka huist, staan er ook enkele Litterbits-bakken. Niet onlogisch, Cegeka is een van de bedrijven achter het Litterbits-consortium. Werkneemster Dania Kurent (22) uit Houthalen probeert het voor de eerste keer uit. “Congratulations, you’ve earned 20 cent”, leest ze op haar smartphone. “Op zich is hier niets moeilijk aan, twee keer scannen en weggooien”, oordeelt ze. “Dat kan mijn oma ook.” Dania heeft een hekel aan zwerfvuil. “Zelf gooi ik nooit een blik of flesje in de natuur. Dan hou ik het liever nog een uur vast. De meeste mensen die ik ken, denken er zo over. En toch zie ik zoveel zwerfvuil.”
Ook al is de testfase nog maar net begonnen, UNIZO en Buurtsuper.be zijn voor de zaak gewonnen. “We kunnen ons niet vinden in de klassieke piste waar men de consument dwingt zijn leeggoed terug naar de winkel te brengen. Digitaal statiegeld is de oplossing om zwerfvuil tegen te gaan, het nodige comfort te bieden en extra kosten en rompslomp voor winkeliers te vermijden”, luidt het.
Blauwe zak
Alexander Carpentier van Twintag, een van de drie bedrijven achter Litterbits, beseft dat er nog veel vragen zijn: “Technologie moet hier echt ondergeschikt zijn aan de noden van de maatschappij. Digitaal statiegeld zal er alleen maar komen als het aanvaard wordt door de bevolking. Anders komt het er niet. Het zal zo laagdrempelig en toegankelijk mogelijk voor iedereen moeten zijn. Daarbij zoeken we ook naar toepassingen waarbij geen smartphone nodig zal zijn. Het inclusief karakter is extreem belangrijk.” Volgens Carpentier moet het digitaal statiegeld ook combineerbaar zijn met de blauwe zak. “Voor die optie gaan we. De blauwe zak is immers ingeburgerd in Vlaanderen en werkt goed.” Eind dit jaar evalueert Vlaanderen de drie proefprojecten. Digitaal statiegeld zou een wereldprimeur kunnen zijn. In Vlaanderen bestaat een derde van de naar schatting 18 ton zwerfvuil elk jaar uit blikjes en plastic flessen. Eén zo’n flesje tolt over de weg als we wegrijden.