5.500 daders kregen vorig jaar werkstraf
Werkstraffen worden steeds vaker opgelegd in Vlaanderen. Vorig jaar moesten 5.500 daders in totaal 338.016 uren presteren als straf. In Limburg gaat het over 540 personen.
De autonome werkstraf bestaat sinds 2002 en is sindsdien alleen maar populairder geworden. In 2018 kregen 3.782 daders een werkstraf opgelegd en dat is blijven stijgen tot 5.500 vorig jaar. Een werkstraf betekent dat een veroordeelde dader onbetaalde arbeid verricht ten voordele van de maatschappij in zijn of haar vrije tijd, dus naast school- of beroepsactiviteiten. Het kan alleen opgelegd worden na instemming van de betrokkene. In Vlaanderen varieert een werkstraf van 20 tot 300 uren, maar sommige misdrijven - zoals doodslag, gijzeling of zedenfeiten - komen hiervoor niet in aanmerking.
Minderjarig
In Limburg spraken de rechters vorig jaar 540 werkstraffen uit. 479 mannen en 61 vrouwen kregen hier gemiddeld 95 uren werkstraf, het hoogste aantal uren van heel Vlaanderen. Ter vergelijking: in West-Vlaanderen duurt een werkstraf gemiddeld 77 uren.
Kijken we naar de leeftijden van de werkgestraften, dan zijn de categorieën 18 tot 24 jaar (34%) en 25 tot 34 jaar (27%) al jaren overtegenwoordigd. Amper 1 procent is ouder dan 65 en één op de acht werkgestraften (12,5%) is minderjarig (16 of 17 jaar).
Door de forse stijging van het aantal werkstraffen in 2021 (+52%) moesten er veel extra prestatieplaatsen gezocht worden. Vlaams minister van Justitie Zuhal Demir (N-VA) heeft door die toenemende druk 1.900 extra plaatsen gecreëerd. “Specifiek voor Limburg werd ingezet op het organiseren van bijkomende werkvloerprojecten. Die krijgen subsidies voor een begeleider die specifiek met werkgestraften zal werken”, zegt Liesbeth Wyseur van het Agentschap Justitie en Handhaving. Een werkstraf uitvoeren, kan niet in een privébedrijf. “Het gaat altijd over openbare diensten of organisaties met een sociaal, wetenschappelijk of cultureel oogmerk”, zegt Wyseur. Denk aan dierenasiels, kringloopwinkels, culturele centra, woonzorgcentra, bibliotheken, technische of groendiensten. “Er wordt gekeken naar de capaciteiten van de werkgestrafte. Als iemand technisch opgeleid is, proberen we voor die persoon een aangepaste werkstraf te zoeken. Anderzijds heeft het weinig zin om iemand in de keuken van een woonzorgcentrum aan het werk te zetten als die persoon niet eens een ei kan koken. Soms komen de gestraften op unieke plekken terecht, van een ambachtelijke steenbakkerij tot een opvangcentrum voor verwaarloosde of mishandelde paarden.”
Natuurbeheer
Een van de nieuwe Limburgse werkvloerprojecten is dat van Natuurpunt in Genk. “We zijn er in februari 2022 mee gestart”, zegt begeleider Cindy Dubois. “Voor iemand bij ons aan de slag gaat, heb ik eerst een kennismakingsgesprek. Daarin leg ik uit wat het werk inhoudt. Ik weet niet wat ze op hun kerfstok hebben, al hoor ik het soms wel als ze er tijdens het werk zelf onderling over spreken. Het gaat nooit om zware criminaliteit. Het zijn meestal gewone burgers die een fout hebben begaan en van de rechtbank een tweede kans krijgen om iets terug te doen voor de maatschappij. Af en toe is er iemand die de regels – bijvoorbeeld op tijd komen of afmelden bij ziekte – niet respecteert. Of de hele dag loopt te zeuren dat hij dit werk moet doen. Maar over het algemeen heeft iedereen zich bij zijn straf neergelegd. Ze weten ook dat wanneer ze de werkstraf niet naar behoren uitvoeren, ze een celstraf of een geldboete riskeren.”
Het team dat Dubois aanstuurt, houdt zich vooral bezig met natuurbeheer. “Het is fysiek werk in de openlucht en er komt veel handenarbeid bij kijken, zoals het opruimen van maaisel. Onlangs hebben we in Maasmechelen nog een nieuw bos aangeplant.”