“Van baby in beek tot hooimeid in bikini”
De dood van een mama van vijf kindjes toen ze bij een zwaar onweer het licht aanknipte. Of de glinsterende ogen van de boeren als de ‘hooimeid’ in bikini aan het werk was. Het grote en kleine leven in Spalbeek is in een boek gegoten dat maandag wordt voor
Het is allemaal begonnen op ons feest voor 35 jaar huwelijk in 2019. Mijn moeder Godelieve zat daar aan tafel tussen haar 16 kleinkinderen en het was precies of ze opeens haar hele leven kwijt wilde. De kinderen hingen aan haar lippen”, vertelt Greta Grosemans of de oudste van Toineke zoals ze haar in Spalbeek kennen. Het zou zonde zijn om die verhalen over hun kerkdorp verloren te laten gaan, dacht ze bij zichzelf. “Ik overwoog een dubbelinterview met haar vriendin Maria, maar mijn moeder is in januari 2020 plots gestorven. Ik bleef met een ei zitten en had het erover met de dorpsraad Spalbeek 2.0. We wilden iets doen voor de generatie vóór ons, die er hard voor gewerkt heeft zodat wij het nu goed hebben.”
Het enthousiasme was groot en elke maand hebben leden van de dorpsraad een schat aan info verzameld. “Maar dan kwam corona en mochten we niet meer op pad. Ik heb dan onze buit bijeengelegd en het resultaat was een expo in de kerk: 1.000 mensen zijn komen kijken. Als je weet dat Spalbeek eigenlijk maar drie straten groot is.”
Geheugenlaantje
Dus daar konden ze het niet bij laten: aan de sporthal en de school is ‘t Geheugenlaantje aangelegd met de foto’s en verhalen van Spalbeek van weleer op 19 panelen. Zoals de huldiging van de statige moeders van tien kinderen (of meer). De kampioenenviering van 19571958. En de allerbekendste inwoner: middeleeuws dichter Hendrik van Veldeke. “Het is bedoeld als ontmoetingsplek, waar jong en oud samenkomt. Waar ze kunnen babbelen, herinneringen ophalen, wandelen”, aldus de dorpsraad. Het leverde hen vrijdag alvast brons op in de wedstrijd van stad Hasselt: ‘Buurt van het jaar 2023’.
Bejaardenfluisteraar
“Maar na ’t Geheugenlaantje was ik nog een vat vol energie. Er waren zo veel verhalen. En dus ben ik met de oudere inwoners gaan praten, over hun leven en hun Spalbeek.
Mensen noemen me intussen al de bejaardenfluisteraar”, lacht Grosemans. Het resultaat is het geslaagde boek ‘Spalbeek, een wandeling door het geheugen van een dorp’.
Een van de eerste foto’s die ze kreeg, was met vijf kindjes. “Stralend. De meisjes met grote strikken in het haar. Heel mooi, dacht ik. Maar dan hoor je het verhaal: dat waren de vijf kinderen van Anna Christiaens. In een nacht in 1944 was er een zwaar onweer, ouders en kinderen gingen in de woonkamer schuilen. Toen Anna het licht wilde aandoen, sloeg de bliksem in op het stopcontact. Ze was amper 32 jaar. Na de begrafenis werden, zoals dat toen ging, de meisjes verdeeld over tantes en familie, de jongens gingen met vader mee naar huis.”
Dode
Een vrolijkere noot was er in de jaren ‘50 toen de meid van de molenaar opeens in bikini ging hooien. Tot genoegen van de boeren in de buurt. Of de vreemde hobby van gemeentesecretaris Smeets die in het gemeentehuis met zijn gezin woonde en daar na de uren taxidermist - opzetter van dode dieren - was. “Zijn vrouw schrok geregeld als ze weer een levensechte eekhoorn of vogel in haar keuken vond. En het verhaal van Harrie: de baby die ze vergeten waren bij een brand en nog snel gered werd. Maar dan wilde iemand hem naar de buren brengen en vergiste die zich bij zijn aanloop over de beek. Harrieke moest dus ook nog eens uit het water gered worden. Ondertussen is hij een kranige negentiger.”
Buurtprijs
Het boek wordt op Pinkstermaandag voorgesteld, schepen Dymfna Meynen komt dan ook de buurtprijs van 1.500 euro overhandigen. “Met het geld bezorgen we een gratis boek aan elke 75plusser van Spalbeek.”
→ Spalbeek, een wandeling door het geheugen van een dorp. Prijs: 15 euro, www.spalbeek2.be. Voorstelling: 29 mei, vanaf 14 uur, zaal Eneide. Iedereen is welkom.