YVES LAMBRIX Blik op Den Haag

Vier maanden scheiden ons van de federale en Vlaamse verkiezingen. Een blik op Den Haag voorspelt weinig goeds. Pieter Omtzigt, de terriër die de toeslagenbeerput opentrok en zijn Nieuw Sociaal Contract bij de verkiezingen in november naar 20 Tweede Kamerzitjes piloteerde, schiet de formatiegesprekken in de knie. De officiële reden? De 17 miljard euro besparingen die de staatsfinanciën op koers moeten houden. Terwijl Omtzigt zuinigheid propageert, willen de radicaalrechtse PVV van Geert Wilders en de BoerBurgerBeweging van Caroline van der Plas het geld wél laten rollen. De liberale VVD van Dilan Yesilgöz houdt zich afzijdig, ook al omdat gedoogsteun haar hoogste bod is. Met Omtzigts genadeschot lijkt het kabinet-Wilders I een doodgeboren kind. Een minderheidskabinet, een zakenkabinet, een centrumcoalitie waarbij GroenLinks/PvdA langs de achterdeur binnensluipt, en nieuwe verkiezingen winnen terrein. In dit laatste geval voorspelt een peiling dat de PVV 50 van de 150 parlementszitjes binnenrijft. De parallellen met ons land vallen niet te ontkennen. Net als de PVV lijkt Vlaams Belang hier de grootste partij te worden waardoor het de Vlaamse regeringsonderhandelingen mag starten. Net als Omtzigts NSC bepleit N-VA een strakke begrotingsdiscipline maar rijdt ze zich vast in onrealistische strategieën (zakenkabinet), loze beloften (Bart De Wever als kandidaat-premier) en warrige communicatie (over samenwerking met Vlaams Belang). Net als de VVD zit Open VLD in een vertrouwenscrisis en lonkt premier Alexander De Croo Mark Ruttegewijs naar een Europese toptransfer. Net als het CDA dreigt CD&V verder te imploderen, o.a. omdat extreme partijen de stem van de boeren lijken te kapen. Net als de onttroonde klimaatpaus Frans Timmermans heeft Vooruit met schaduwvoorzitter Conner Rousseau een probleem waar het niet vanaf lijkt te raken.

Natuurlijk zijn de parallellen niet één op één te trekken. Ons land heeft twee extra handicaps. Vooreerst zijn we een federale staat met communautaire wolfijzers en schietgeweren waar de vorming van de zes regeringen met mekaar verbonden is. Daarnaast zijn er op 13 oktober lokale verkiezingen. Om machtsdeelname en de sjerp veilig te stellen, zullen alle kopstukken in hun woonplaats fors campagne voeren, waardoor echte regeringsonderhandelingen 126 dagen de vriezer dreigen in te gaan. Voor wie er dus nog aan twijfelt: 2024 wordt een boeiend politiek jaar, voor Nederland én België