Militair profitariaat
Het is altijd weer prijs met Donald Trump. Tijdens een toespraak in de staat South Carolina zei de voormalige en misschien volgende Amerikaanse president dat Rusland wat hem betreft mag doen wat het wil met NAVO-lidstaten die hun financiële verplichtingen niet nakomen.
We kennen Donald Trump als iemand die grossiert in hele leugens en halve waarheden, doorspekt met krachttermen, beledigingen en grootspraak, maar zo nu en dan heeft hij gelijk. De Europese NAVO-landen hebben zich ertoe verbonden om minstens 2 procent van hun bruto binnenlands product te besteden aan defensie, maar voor veel landen is dat een probleem. Ook voor België. Wij investeren in welvaart en welzijn en laten de Amerikaanse belastingbetaler opdraaien voor onze veiligheid. Wij hebben liever geen kernwapens op ons grondgebied, maar schuilen maar al te graag onder de Amerikaanse atoomparaplu. Wij vinden dat Oekraïne onze oorlog uitvecht, maar zonder Amerikaanse wapens bestond Oekraïne niet meer. Ook vóór het aantreden van Donald Trump als president was de Europese onwil om bij te dragen aan de defensie-inspanningen van het bondgenootschap een doorn in het Amerikaanse oog. Trump maakt er echter een breekpunt van en jaagt de bondgenoten graag de stuipen op het lijf. Door te dreigen om uit de NAVO te stappen, wat hij overigens zonder toestemming van het Congres niet kan. Of door te dreigen zich niet aan artikel 5 te houden.
De voorbije jaren is de situatie licht verbeterd, maar ook niet meer dan dat. Volgens het World Factbook van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA haalde in 2023 een tiental van de 31 NAVO-lidstaten de norm. Ons land bengelt achteraan met amper 1,1 procent. De kans dat defensie een prioriteit wordt voor een regering die de komende jaren miljarden moet besparen, is bovendien klein. Na drie decennia van desinvesteringen in defensie is 2 procent trouwens verre van voldoende om de achterstand in te halen.
Het vooruitzicht dat Rusland de oorlog in Oekraïne wel eens zou kunnen winnen en de mogelijkheid dat Donald Trump opnieuw wordt verkozen, heeft in Europa voor grote onrust gezorgd. We zien de Russische tanks nog niet Polen binnentrekken, maar de inwoners van de Baltische staten maken zich terecht grote zorgen. Het is misschien allemaal te laat, maar als Europa relevant wil blijven, zal het economische macht moeten combineren met militaire capaciteit. Zelfs eigen nucleaire afschrikking – dat we dit vier decennia na de grote antirakettenbetoging moeten zeggen – mag dan geen taboe zijn.