Denkpistes
Politiebetoging afgelast uit schrik voor terreur
Het ritueel werd gisteren weer volledig volbracht: een vakbond legt een stuk van het openbare leven lam, met lege bushokjes en perrons als belangrijkste succesfactor. Vanaf ’s morgens heet de staking al een succes te zijn en in de late namiddag volgen de persberichten die dat ook bevestigen. Waarop de vakbondsleider(s) in kwestie nog wat begrip opbrengen voor wat verdwaalde reizigers en benadrukken dat ze vooral veel steun gevoeld hebben. Haalt zo’n staking iets uit? Bitter weinig, zo blijkt meestal. Zeker als er geen verenigd vakbondsfront is, wordt de gebalde vuist snel een slap handje. En er is bovendien de duidelijke schade: een afbrokkelend draagvlak. We weten intussen dat zelfs een handvol vakbondsmilitanten een deel van het land kunnen platleggen. Maar dat mobiliseert vooral ergernis. Geen wonder dat er zelfs bij de socialistische vakbond weinig animo is om het stakingsritme opnieuw te laten escaleren tot een heuse nationale staking. Bij de andere vakbonden is de goesting zo mogelijk nog kleiner. En hier en daar wordt zelfs nagedacht over andere manieren om syndicale actie te organiseren. De vakbond bevindt zich stilaan op een kruispunt. Er zullen altijd mensen zijn die de vakbond haten. Maar er zijn steeds meer mensen die het belang van de vakbond wel degelijk erkennen, maar zich niet terugvinden in de manier waarop er vandaag actie gevoerd wordt. Voor elke actie die wel degelijk weet te mobiliseren, zoals vorig najaar, is er intussen een actie te vinden die nergens op begrip kan rekenen. Het ACV denkt net nu na over een voorstel om in de raden van bestuur een waarnemer te installeren. De werkgevers vinden dat maar niets: wie in de raad van bestuur wil zetelen, moet ook mee willen beslissen, naar het Duitse model van medebeslissing. Maar voor we de discussie snel afdoen als een rondje gehakketak tussen sociale partners, loont het de moeite eens door te denken. Het Duitse model kan je niet zomaar invoeren, het is het resultaat van een historische oefening en een eigen mentaliteit. Medebeslissing verhoogt de transparantie, de betrokkenheid en de wederzijdse verantwoordelijkheid, maar heeft ook nadelen. Kopiëren zou dom zijn. Maar nadenken over nieuwe manieren waarop vakbonden en werkgevers met elkaar kunnen omgaan, dat kan zeker geen kwaad. Met het actiemodel van gisteren zullen we er in elk geval niet geraken.
Zonder verenigd vakbondsfront wordt de gebalde vuist snel een slap handje
De ene staking is nog niet voorbij of er dreigt al een nieuwe. Het ABVV beslist volgende week of op 12 mei het land opnieuw wordt lamgelegd. Maar of de Vlaamse vleugel van de vakbond haar Franstalige collega’s daarbij zal steunen, blijft hoogst twijfelachtig. De werkgevers wachten die beslissing niet af, en waarschuwen alvast voor de gevolgen.
Weinig enthousiasme
Die vraag verdeelt het ABVV duidelijk. Voorzitter Rudy De Leeuw wil enkel naar het ultieme vakbondswapen grijpen als ook de collega’s van ACV en ACLVB dat doen, maar die zijn daar op dit moment niet voor te vinden. Met een nieuwe sta- king waar enkel ABVV voor tekent, zou de socialistische vakbond zich niet alleen weer als de meest radicale profileren, maar ze slaan daarmee ook het vakbondsfront aan diggelen. En dat ziet De Leeuw liever niet gebeuren. Een aantal Vlaamse centrales en afdelingen laat ook duidelijk blijken dat er minder enthousiasme bestaat voor een nieuwe staking. Herwig Jorissen van ABVV Metaal ziet geen onenigheid met de Franstalige kameraden, maar geeft wel aan dat de Vlaamse ABVV’ers zich realistischer opstellen. ‘Je moet kijken naar de slaagkansen van een staking. Wat gaat een algemene staking opleveren? Het parlement heeft de indexsprong tegen dan al lang goedgekeurd. Als je eraan begint, moet je zeker zijn dat het lukt. Anders is het een slechte zaak voor de vakbeweging.’ Te hard tekeergaan tegen de bedrijven kan de industrie in Vlaanderen overigens in de problemen brengen. ‘En wij willen niet dat de industrie verdwijnt’, zegt Jorissen. De Franstalige FGTB’ers staan wel sterk binnen ABVV, maar vormen geen meerderheid binnen de socialistische vakbond. Bovendien is niet zeker of de Franstalige bediendenbond Setca de metallo’s volgt. En nog belangrijker: een algemene staking moet bij ABVV de steun krijgen van twee derden van de stemmen, wat een heel moeilijke klus wordt.
Olie op het vuur
Wat het resultaat ook zal zijn, de werkgevers waarschuwen ABVV nu al voor de mogelijke gevolgen van een staking. Het Vlaams sociaal overleg lag door de ACODstaking al op apegapen, een nieuwe algemene staking dreigt de onderhandelingen tussen vakbonden en werkgevers helemaal op te blazen. ‘Ik hoop dat de vakbond zijn verstand zal gebruiken, want dit giet enkel olie op het vuur’, zegt de directeur-generaal van het VBO Bart Buysse. Eenzelfde geluid is te horen bij Unizo-topman Karel Van Eetvelt. ‘Men moet stoppen met die dreigementen. De vakbonden moeten kiezen tussen overleg of het staan roepen en tieren op het terrein.’