Karl Waldmann, verzinsel of onbekend genie?
Brusselse galeriehouder wordt in Duitsland vervolgd wegens kunstvervalsing
Wie is Karl Waldmann? Een tot nu onbekend Duits-Russisch dadaïstisch genie uit de jaren twintig van vorige eeuw, of het hersenspinsel van de Brusselse galeriehouder Pascal Polar? Het Duitse gerecht is een onderzoek naar de Belg gestart, om na te gaan of hij die kunst niet zelf bij elkaar heeft geknutseld en zo een klein fortuin heeft vergaard. De werken van Karl Waldmann - collages die de spot drijven met het nazisme en stalinisme - zijn intussen verdwenen uit de tentoonstelling Künstliche Tatsachen/Boundary Objects van het zeer degelijke Kunsthaus in Dresden. Onder lichte dwang van de mecenas van de expositie, die 160.000 euro pompte in het project. De bal ging aan het rollen toen een galeriehouder een klacht indiende tegen Pascal Polar, de Belgische galerist die de werken van Waldmann overal in Europa uitleent aan tentoonstellingen. Polar heeft achthonderd Waldmanns in zijn collectie, zegt hij. In 2001 voor een habbekrats gekocht van een Franse journalist die ze op zijn beurt voor twee keer niets kon kopen van een Pool op een vlooienmarkt in Berlijn, net na de val de muur in 1989. Toen in Duitsland de vraag werd gesteld wie Karl Waldmann eigenlijk was, had niemand daar een antwoord op. ‘Is Karl Waldmann fictie?’ kopten de Duitse kranten. Het zinder- de na tot in Parijs. Daar stapte vorige week een galeriehouder naar de rechter met een klacht tegen Polar wegens schriftvervalsing. ‘Een regelrecht complot’, reageert Polar vanuit zijn vakantieoord in Nice. ‘We weten inderdaad helemaal niets van Karl Waldmann. Geen foto, geen geboortedatum, niets. Maar dat is net het mystieke aan de artiest, die zonder twijfel fantastisch werk heeft nagelaten.’ ‘Wat voor mij telt is de kunst, niet wie het gemaakt heeft. Ik doe al vijftien jaar onderzoek naar Waldmann, ik denk dat ik wel weet waarover ik spreek. Mij ervan verdenken dat ik zélf alles bijeenplak, is belachelijk. Die man is een genie, dat kan zelfs iemand zonder kunstachtergrond zien.’ En toch heeft Kunsthaus Dresden de werken van Waldmann uit de groepstentoonstelling verwijderd. De Duitse politie is een onderzoek gestart naar de oorsprong van het werk van Karl Waldmann. ‘Maandag gaat een van de werken naar het laboratorium voor een analyse’, zegt Kunsthaus-directrice Christiane MennickeSchwarz. ‘ Daar zullen ze de knipsels, de lijm en het papier nauwkeurig vergelijken om foutjes van een eventuele bedrieger op te sporen. Oude papierstukjes die zijn opgekleefd met moderne lijm, bijvoorbeeld.’
Tienduizenden euro’s
‘Ze onderzoeken één werk? Ze zouden er beter twintig testen!’, reageert Polar. ‘Ik doe al vijftien jaar research naar de collages, een tijdrovend en ingewikkeld werk. En door die
resultaten telkens te vergelijken, weet ik dat ze enkel door één persoon gemaakt kunnen zijn. Wie het ook is, het blijft een genie.’ Het Duitse magazine Der Spiegel heeft zijn eigen onderzoek gevoerd. Volgens hen zijn er de jongste jaren al minstens 150 doeken van Waldmann verkocht. De prijzen lagen tussen duizend en tienduizend euro.
PASCAL POLAR Galerist
Ik doe al vijftien jaar onderzoek naar Waldmann, ik denk dat ik wel weet waarover ik spreek. Mij ervan verdenken dat ik zélf alles bijeenplak, is belachelijk. Die man is een genie