Sporazum o normalizovanju odnosa

Poslije pet godina ratovanja i stradanja naroda, pod pritiskom međunarodne zajednice otvorio se put da se okonča jugoslovenska tragedija

24. avgust 1996.

Deseta informacija

Današnja štampa, radio i televizija naširoko javljaju da su SR Jugoslavija i Republika Hrvatska zaključile Sporazum o normalizovanju odnosa. Sporazum su juče potpisali Milan Milutinović, ministar inostranih poslova SR Jugoslavije, i Mate Granić, ministar inostranih poslova Republike Hrvatske.

U izjavama dvojice ministara posle potpisivanja Sporazuma, rečeno je da je taj sporazum “istorijski” i da sa njima “postavljene dugoročne

Šesto: da obe strane proglase opštu amnestiju za dela u vezi s oružanim sukobima.

Sedmo: naglasile važnost Erdutskog sporazuma o istočnoj Slavoniji, Baranji i zapadnom Sremu.

Osmo: da se zaključi sporazum o socijalnom osiguranju.

Deveto: saglasnost o nastavljanju saradnje o normalizaciji svih vrsta saobraćaja.

Deseto: o sklapanju sporazuma o saradnji u oblasti privrede, nauke, prosvete, zaštite životne sredine i o kulturnoj saradnji. normalizovanja i izgradnje dobrosusedskih odnosa između novih država nastalih u procesu raspada SFR Jugoslavije. Ratovi su ostavili teške posledice i mora se računati da izgradnja dobrosusedskih odnosa ne može da teče brzo niti će se ostvariti u kratkom vremenu. Ali, glavno i najvažnije je da ta izgradnja počne da se ostvaruje.

U mojoj knjizi “Oslobodilački ili građanski rat u Jugoslaviji 19411945”, u oktobru 1992, kada sam knjigu završavao i kada je rat u Hrvatskoj tek uzimao maha, napisao sam da bi se tragedija morala sprečiti priznanjem da se SFRJ raspala i da odmah treba da nove države uzajamno priznaju jedna drugu, da u pregovorima reše sva sporna pitanja koja proizlaze iz stanja stvorenog raspadom Jugoslavije i da pristupe izgradnji dobrosusedskih odnosa i sačuvaju što više međusobnih veza i interesa, koji su se razvili u Narodnooslobodilačkom ratu 1941-1945, i u toku četrdeset i pet godina postojanja i razvitka Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.

Otvoreno pitanje

Verovao sam tada da bi se tim putem sprečilo širenje ratnog požara u bivšoj Jugoslaviji. Ali, zalud su postajala takva ili slična verovanja i nadanja; jugoslovenska kriza je uzela najtragičniji pravac razvitka. Tek sada, posle pet godina ratovanja i stradanja naroda, pod pritiskom međunarodne zajednice, a pre svega, velikih sila iz Kontakt-grupe, a najviše SADA, otvorio se put da se okonča jugoslovenska tragedija i stvore uslovi za povratak naroda bivše Jugoslavije mirnom životu, lečenju ratnih rana, nadoknađivanju izgubljenih godina i novom razvitku i napretku.

Ostaje otvoreno pitanje, posle svega što se dogodilo i što se još događa, koje će mesto pripasti u istoriji nesretnim razgovorima između Miloševića i Tuđmana u Karađorđevu marta 1991. godine o podeli Bosne i Hercegovine radi stvaranja “velike Srbije” i “velike Hrvatske” - tog fatalnog cilja velikosrpskih i velikohrvatskih nacionalista.

Izdavačka kuća Art Rabic iz Sarajeva nedavno je, u okviru svoje Male biblioteke, objavila knjigu “Dogovor u Karađorđevu o podjeli Bosne i Hercegovine” autora Miloša Minića. Oslobođenje feljtonizira dijelove ovog vrijednog dokumentarnog štiva.