Opomena sadašnjim i budućim generacijama

Razvoj NOB-A je nedvosmisleno pokazao da je bratoubilačka borba bjesnila upravo tamo gdje nije postojala i neposredno djelovala organizacija KPJ

Kad se danas, sa vremenske distance, razmišlja o masovnim pokoljima srpskog i muslimanskog življa u proljeće i ljeto 1941. godine, čini se da motiv za to treba tražiti u šovinističko-nacionalističkoj i vjerskoj zasljepljenosti pojedinaca i grupa, a i nečovječnosti i divljaštvu onih koji su na najsvirepiji način lišavali oprobani antikomunisti - pojedinci iz aparata starog režima Kraljevine Jugoslavije, čineći sve da onemoguće rukovodeću ulogu KPJ-A na okupljanju i ujedinjenju svih naprednih ljudi u borbi za nacionalno i socijalno oslobođenje.

Na kraju je razvoj NOB-A nedvosmisleno pokazao da je bratoubilačka borbu protiv neprijatelja. Međutim, svi pokušaji KPJ-A da na posredan način, preko istih činilaca, sprečavaju bratoubilačku borbu i masovne progone stanovništva nisu donijeli željene rezultate. To je bilo moguće ostvariti tek onda kada je stvorena široka mreža partijskih ćelija po ustaničkim selima. Aktivnim političkih radom i neposrednim djelovanjem članova prvih partizanskih ćelija razobličena je djelatnost razbojničko-pljačkaških grupa i pojedinaca.

Tako su one daleke i preburne 1941. godine postavljeni temelji bratstva i jedinstva koje je KPJ znalački izrađivao, razvijao i njegovao - kao najveću tekovinu svoje duge revolucionarne borbe i NOB-A koji je bio i biće trajno aktuelan u svim domenima života naše višenacionalne socijalističke zajednice.

Istiniti prikaz

Zbog toga, samo istinitim prikazivanjem zbivanja, koja je nametnula surova ratna stvarnost, moguće je ukloniti sva proizvoljna tumačenja i manipulisanje onim što se događalo u proljeće i ljeto 1941. godine. U stvari, sve što je rečeno i što se još mora reći o neprijatnim i teškim zbivanjima u minulom ratu - treba da predstavlja stalnu opomenu sadašnjim i budućim generacijama: da nikada ne dozvole da se takvo nešto u budućnosti ponovi.

Izvor: Svjedočenje učesnika NOBA u Hercegovini (Branko Popadić) “Hercegovina u NOB, april 1941. jun 1942.”, knjiga broj II, Vojnoizdavački i novinski centar - Beograd, 1986.

Jama Čavkarica, koja se nalazi nedaleko od Nevesinja, nesumnjivo je jedno od najmasovnijih stratišta Muslimana u Drugom svjetskom ratu na području jugoistočne Hercegovine. Iz poznatih razloga, u poslijeratnom periodu u SFRJ nije se mnogo govorilo o počinjenim zločinima. Zločini su registrovani i predati nadležnim vlastima. Izvršioci zločina su najčešće poginuli u bitkama ili u tom ratu zarobljavani i strijeljani. A neki od njih... Krajem osamdesetih godina 20. vijeka iz raznih pobuda i nekompetentno, bez argumenata, svjedoka, dokumenata, imena i sl, javljaju se samozvani “istraživači” i pišu onako kako žele ili na osnovu zahtjeva poslodavca - finansijera. Tako se desilo sa falsifikatom dešavanja i obaranja krivice za tragediju Čavkarice na nekoliko članova KPJ sa tog terena, posebno Muslimane. Tekst pukovnika JNA Branka Popadića, rođenog Bilećanina, koji je radio u Vojnom istorijskom muzeju u Beogradu, a na koji nam je skrenuo pažnju Ibro Čomić (SUBNOAR), na istinit način govori o ovim događajima i skida optužbe bačene na bilećke komuniste.