Kanton Sarajevo

Promjenom Ustava Kantona Sarajevo iz 1997. godine dolazi se do novog odnosa Kantona Sarajevo prema Gradu Sarajevu

Grad Sarajevo je tokom mirovnih pregovora za rješenje rata u Bosni i Hercegovini imao poseban tretman. Tretiran je kao zasebna cjelina. Sa Dejtonskim mirovnim sporazumom Sarajevo je sačuvalo svoju urbanu cjelinu iz predratnog vremena.

Ustavno-političkim ustrojstvom Bosne i Hercegovine sa dva entiteta dio predratnog Sarajeva pripao je teritoriju entiteta Republika Srpska (oko 40% predratnog teritorija Sarajeva). To su dijelovi opština Novo Sarajevo, Ilidža, Trnovo i Stari Grad, kao i opština Pale.

Sarajevo iz 1997. godine dolazi do novog odnosa Kantona Sarajeva prema Gradu Sarajevu. Usvaja se Amandman I na Ustav Kantona Sarajevo kojim se uspostavlja Grad Sarajevo, ali i ne na cjelini urbanog prostora koji je istorijski oblikovan.

Kad je u pitanju definisanje nadležnosti Grada Sarajeva, Amandmanom I se uređuje da se “nadležnosti i unutrašnja organizacija Grada uređuju statutom Grada”. Na ovaj način je izostavljena mogućnost da se precizno definišu nadležnosti Grada Sarajeva. Kako nadležnosti nisu izvedene ustavnim odredbama Kantona i Vlade Kantona Sarajevo. Prema tome, ono što čini bit cjeline grada, a to su urbano planiranje gradskog prostora, izgradnja gradske infrastrukture - urbanih sistema, razvoj komunalne djelatnosti, razvoj kulture i fizičke kulture te razvoj turizma i usluga, nije postalo primarna nadležnost Gradskog vijeća i Gradske uprave. Gradska uprava se javlja u jednoj od važnih funkcija, a to su predstavljanje Grada Sarajeva kao glavnog grada države Bosne i Hercegovine, kao i međunarodna i međugradska saradnja.

Definisanje nadležnosti

Skupština Kantona Sarajevo je na sjednici održanoj 31. 7. 2017. godine usvojila amandmane L do LVII na Ustav Kantona Sarajevo. Ovim amandmanima je izvedeno definisanje nadležnosti Grada Sarajeva u oblasti urbanizma i komunalnih djelatnosti. Međutim, definisanje nadležnosti Grada Sarajeva u ove dvije oblasti: urbano planiranje i urbani razvoj, te osnivanje i upravljanje komunalnim djelatnostima, nepotpuno je izvršeno. Uz to je predviđen rok od dvije godine da se amandmani od L do LVII na Ustav Kantona Sarajeva provedu donošenjem i usklađivanjem odgovarajućih zakona Kantona Sarajevo, kao i promjenama Statuta Grada Sarajeva.

Ustav Kantona Sarajevo u Amandmanu LII uvodi definisanje vlastitih nadležnosti Grada Sarajeva. Ove vlastite nadležnosti uređuju se članom 4d Amandmana LII na Ustav Kantona Sarajevo. Te nadležnosti su definisane u 20 pojedinačnih odrednica. Planiranje uređenja prostora definiše se na sljedeći način: “utvrđivanje i provođenje politike planiranja i uređenja prostora i zaštite okoliša na teritoriji grada i rješavanje u upravnom postupku u oblasti građenja u skladu sa zakonom”.

U okviru Centra za istraživanje razvoja lokalne i regionalne samouprave Odjeljenja društvenih nauka unutar ANUBIH tokom 2019. i 2020. izvedeno je istraživanje o temi Sarajevo grad i regija u vremenu i prostoru - studija. U zaključnim stajalištima istraživački tim zagovara nužnost promjene postojećeg ustavno-zakonskog položaja Grada Sarajeva u pogledu nadležnosti i teritorijalne organizacije. U nastojanju da se dođe do sveobuhvatne naučne elaboracije bitnih aspekata reforme ustavno-zakonske nadležnosti i teritorijalne organizacije Grada Sarajeva, inicirana je priprema međunarodne naučne konferencije Političko-pravni i zakonski položaj Grada Sarajeva u sistemu lokalne samouprave u Bosni i Hercegovini: mogućnosti reforme nadležnosti i teritorijalne organizacije, koja je održana u novembru prošle godine. Za zbornik radova, čiji je urednik akademik Mirko Pejanović, pripremljeno je 15 referata prezentiranih na konferenciji, a Oslobođenje feljtonizira njihov dio.