SIGA VOU: ‘MO KANA
MAI NA NOMU BUNO’
Ko Josateki Pena Keteca, mai Mualevu, Vanuabalavu, Lau, sa yabaki 73, ia esa mai vakaitikotiko tudei e na gauna oqo mai Vatukarasa, e na tikina o Tai Vugalei e na yasana vakaturaga o Tailevu.
Na marama watina o qasenivuli vakacegu Sainimili Pena, e sa yabaki 74, ka nona koro o Vatukarasa. Oi rau na veiwatini oqo e rau lotu kavitu ia erau vakayagataka vakalevu na nodrau gauna e na nodra vukei na lewenikoro.
E rau bulataka na ka e volai e nai Vola Tabu, ko ya meda bula mai e na noda buno se na noda cakacaka vakaukauwa. E na veikorokoro vaka Viti eso era sa sega ni guta vakalevu na teitei, ka ra sa bulataka na bula era vakatoka na cavu kakana veiraiyaki se butakoca na itei ni wekadra.
Oi rau na veiwatini oqo erau lotu Kavitu. E dina ni rau sa qase, ia erau bulataka na bula me rau kana mai e na nodrau gumatua ena cakacaka. Erau wavokiti Viti e na nodrau cakacaka ia ni rau sa vakacegu, erau sa mai vakaitikotiko tudei e Vatukarasa e nai tikotiko (settlement) ka yacana ko Coloi. E tawasea na itikotiko o Coloi mai na koro o Vatukarasa e dua na uciwai lailai. O Josateki e sega ni vakawel eweletaka na nona taledi e na kena teivaki na kakana draudrau kei na susu manumanu talega.
E vakaraitaka o Josateki ki na
Siga Vou mai Vatukarasa e na gauna ka dolava kina na turaga Paraiminisita, o Voreqe Bainimarama, na Vatukarasa Nursing Station e nai kawalu ni Okosita, ni a la’ki vuli talega mai Okinawa mai Javani o koya ka rawata mai kina na ivola vakoroi ena teitei (Diploma in Agriculture).
E na gauna sara ga oqo, o Josateki kei na nona lewe ni vale erau tei senikau, erau tea talega na itei ni kakana draudrau me vaka na baigani, bele, kaveti kei na so tale. Ni oti na kena dolavi na valeniwai a sureti Siga Vou o Josateki me keitou la’ki raica mada na vanua ni nona bucibucini ka toka ena yasa ni vale e Coloi.
E rauta e 600 na itei ni baigani sa vakarau me veisoliyaka vei ira na lewenivanua mera la’ki tea. E 1000 tale na itei sa vakarau tu me veisoliyaki. Na nodrau veisoliyaka na itei vei ira na lewenivanua, e sala vata tiko e na vakabauta vaka iVola Tabu me ra kana mai na nodra buno. E levu vei ira na lewenivanua e tukuna ni o Josateki kei na watina era dau volia yani na kedra draunikau ena vei gauna ni ra dau gole ki Suva se Nausori me rau la’ki volivoli.
E vakaraitaka o Josateki ni soli wale na itei ni kakana draudrau. E rawarawa na kena tei na kakana draudrau, ia e tukuna o Josateki ni dodonu me qaravi vakavinaka ka sikovi vakawasoma. E tukuna o Josteki na kakana draudrau e vakabul abulataka na yago ka dodonu me laukana e na veisiga.
E levu sara e na gauna qo, e vakaraitaka o Josateki, era sa dau sega ni kania vakalevu na draunikau.
“E na bulabula na yagoda ni da kania na draunikau e na veisiga,” e kaya o Josateki. Oqo e dua na ka e via vakaraitaka tiko o Josateki ki vei ira e Vatukarasa ni na nodra teivaka na kakana draudrau kei na kena bula cake, era na marautaka na lewenivanua ka ra na kila ni ra kana tiko mai ena nodra buno.
“Sa kua mada na la’ki voli draunikau mai na makete me vaka ni sa tu ga na qele e na nodra yasa ni vale me ra teivaka,” e kaya tale o Josateki.
E dodonu meda kila ni sa tekivutaka na Minisitiri ni Teitei e dua na porokaramu vou e na kena teivaki na qele e na yasa ni vale e na taudaku ni veikoro vakavalagi.