Me Suka na Qele Kina Mataqali Vatuwaqa: Tui Suva
Ena veivosaki vakayavusa o Vatuwaqa e na 31 ni Okotova 2005 me baleta na tiki ni qele e Nacovu, e tukuna kina na Tui Suva sa bale o Ratu Epeli Kanakana “me sa suka na qele o Nacovu kina mataqali Vatuwaqa.” Na veivosaki oqo e tukuna na gusu ni vosa ni mataqali Vatuwaqa o Watisoni Ratulevu ni a tiko kina o Ilaitia Caginavanua mai na Native Land Reserve Commissioner, Epeli Kanakana – Liuiu ni yavusa Vatuwaqa, Metui Ligasalei – Turaga ni Mataqali Vunimocelolo, Serupepeli Dakai – Turaga ni Mataqali Naceva, Sereana Navara – Lewe ni Mataqali Nasau, Samuela Rabuatoka – Lewe ni Mataqali Vatuwaqa, Watisoni Ratulevu – Mataqali Vatuwaqa – Daunivosa, Isoa Rabuatoka – Vatuwaqa kei Isoa Navosa – Mataqali Boutaci. Ena bose oqo e a taroga kina o Ratulevu se yavu cava e a qai veisau me sa suka ga kina ena yavusa Vatuwaqa. “E matata tu ni a vakatututaki ena matabose ni Qele Maroroi (NLTB) me suka na qele kina mataqali Vatuwaqa ka yaco sara na bubului e nai matai ni siga ni vula o Jiulai 1997, mai vei Uraia Kerekerelevu na mata ni mataqali Vatuwaqa, na itaukei ni yavutu e Nacovu,” e tukuna e na bose ko ya o Ratulevu.
Na tiki ni qele oqo e vosa bubuluitaka na mataqali Vatuwaqa ka tukuna o Ratu Epeli na Tui Suva – “Ni dua ga e vosa bubului, o mataqali Vatuwaqa, ka me suka ga yani vei iratou ni sa dodonu sara tu ga.” Na mataqali o Vatuwaqa e sa dua na gauna balavu na nona saga tiko mai na qele o Nacovu kei Vaturua. E sa vakasokumuna talega e levu na ivakadinadina me vakadeitaka ni sa dodonu me suka na qele kina mataqali Vatuwaqa.
E dua na ivola mai na valenivolavola na Vunilawa e tukuna ni sa dodonu me veisautaki na vosa “yavusa” kina “mataqali” e na kena taukeni ni qele o Nukurua kei Navoci.
Na kena sagai me na dua tale na veivosaki me baleta na tiki ni qele erua oqo, sa vakadeitaka mai kina Siga Vou o Ratulevu ni ratou na qai tiko kina na mataqali Vatuwaqa ni sa suka lesu na qele kivei iratou.