Vunautaka na dina ni veidigidigi: Vunilawa
E A VAKACAGAU TIKO ENA GAUNA OQO NA VUNAU VAKAPOLITIKI.
Era vakaruataka na Turaga na Vunilawa ni noda vanua, o Aiyaz Sayed-Khaiyum, na itukutuku e tukuna tiko na iLiuliu ni Matanitu, na Turaga Paraiminista o Voreqe Bainimarama me tukuni na dina ena vunau vakapolitiki sa vakayacori tiko ena gauna oqo.
Sa koto oqori erua na iulutaga ka dodonu me na qarauni.
NA QELE
Eratou tukuna wavoki tiko na isoqosoqo na SODELPA ni sega ni dei na qele ni iTaukei ena Yavu ni Vakavulewa ena gauna oqo. Na turaga na Vunilawa e tukuna ni oqo e dua na itukutuku veivakacalai kina kawa iTaukei.
Ena Wase e 28 (1) ni Yavu ni Vakavulewa e tukuna tiko – Na qele ni iTaukei mera taukena tikoga na iTaukei na qele, ena sega talega ni rawa ni volitaki, soli, tokitaki se veisautaki, vakavo ni tauri vakamatanitu me vaka ena tikina 27. Ena 28 (2) e tukuna – Ke dua na qele ni iTaukei e taura na matanitu ena dua na inaki raraba ni oti na kena taurivaki, na Yavu ni Vakavulewa qo me vaka e virikotori ena tikina 27 se ena lawa tabaki, me na vakasukai tale vei ira na kena itaukei ke sa sega ni vakayagataka na qele na matanitu.
Na Yavu ni Vakavulewa ena 1997 e volitaki kina na qele ni iTaukei mai Denarau kei Momi ena ruku ni veiliutaki ni matanitu ena gauna koya, ia e vakadeitaka na Turaga Vunilawa ni Yavu ni Vakavulewa ena 2013 ka vakayagataki tiko ena gauna oqo, sa vakatabui me volitaki na qele ni iTaukei. Sa dei vakavinaka ena gauna oqo na qele ni itaukei,” era tukuna.
NA SOKALOU
E dei tiko na galala ni lewenivanua ena nodra lewena na mata lotu era vinakata. Na nodra masuta na nodra Kalou era rawa ni vakayacora ena veivanua ga era tiko kina. Ena 2014 e a tukuna wavoki na SODELPA ni sa na sega ni rawa na masuta na nodra Kalou na lewenivanua, ia oqo e tukutuku lasu ka veivakacalai.
TUKUTUKU ROGOVAKI BALETA NA ITAUKEI
Ena nodra dolava na Bose ni Yasana o Namosi na Turaga Paraiminisita era tukuna kina ni ra sa vakila na lewenivanua ena va na yabaki sa oti ni oti na veidigidigi ena levu ni tukutuku rogovaki mai me baleta na kawa iTaukei. Oqo era kuria na itukutuku ni sa kalaraki tani na dodonu, na itukutuku nida sa sega ni lewa ka taukena na keda qele, kei na vuqa tale. Era tukuna ni tukutuku lasu ka veidabui vakaoqo e a qai tukuna ga na itukutuku ni veidigidigi ena 2014.
Era kurabui vakalevu baleta ni tukutuku vata ga oqori era sa vunautaka voli ga ko ira e saqata, vorata ka ra vinakataka mera vakaleqa na veiliutaki ni nodra matanitu. “Veikemuni na veiwekani, au sega ni dau vakayagataka na vunau e kauta mai na veivakarerei kei na veivakacalai, ia au tutaka ka vunautaka na dina kei na dodonu ka yavutaki mai na yalo loloma kei na veinanumi, me rawati kina na duavata ni bula sautu kei na tiko vinaka,” era kaya.
Era liutaka na nodra matanitu era kuria mera rawata na lewenivanua na bula era dau tatadrataka ka vakalailaitaki na bula dravudravua, mera rawa ka vakauasivi mera marautaka na lewe ni nodra vuvale.” E sa vakacagau tiko ena gauna oqo na vunau vakapolitiki ena veiyasai Viti.