Na Qele Kovu Kei Na Kena E Taudaku ni Kovukovu

Na Matabose ni Qele Maroroi (TLTB) e qarava talega na kovuti kei na kena tokitaki ena taudaku ni kovukovu na qele vakaitaukei.

Na wase e 15 ni i-Taukei Land Trust Act e vakatara me dau vakatikitikitaki e dua na tiki ni qele na Matabose mei kovukovu. E vakalawataki me na dau tabaki ena niusiveva na tiki ni qele e sa kovuti, ena vosa vakaitaukei, me rawa ni ra kila taucoko na lewe i Viti.

O ira nai taukei ni qele era gadreva me ra vakatikitikitaka e dua nai wase ni nodra qele me qele kovu, e rawa ni ra volavola mai kina Matabose (TLTB) se vua na “Reserves Commissioner”. Oqo me salavata mai e dua nai vola ni veitokoni mai vua na Roko Tui.

Oqo me rawa ni vataucokotaka na kena qaravi nai walewale ni kovuti ni qele.

E rawa talega ni ra kerea na lewe ni tokatoka se mataqali se yavusa me tokitaki kina taudaku ni qele kovu e dua na tiki ni qele.

Ni yaco oqo, ena qai la’ki soveataki na tiki ni qele oya me laurai se dua e tawana tiko se sa vakayacori kina eso na ka.

Sa na qai cakava na nona vakadidike na Reserves Commissioner kei na nona matabose ni bera ni vakatauci e dua na vakatulewa. Sa na qai biuta cake na nona i tukutuku kina Matabose na Reserves Commissioner.

Kevaka esa vakadonuya na Matabose, sa na qai tabaki ka biu talega ena niusiveva.

Nai Walewale ni Tokitaki ni Qele kina Taudaku ni Qele Kovu

Na inaki levu ni kena dau kovuti na qele, oya me tarova na kena lisitaki na qele, ka rawa vei ira nai taukei ni qele me ra vakayagataka ena vuku ni nodra bula ena veisiga.

Kevaka e lailai walega na qele era vakayagataka tiko na lewe ni tokatoka, mataqali se yavusa, sa rawa ni tokitaki talega kina taudaku ni kovukovu e dua nai wase ni qele me rawa ni lisitaki ka gaunisala ni rawa i lavo vei ira nai taukei ni qele.

Na i-Taukei Land Trust Act e solia na dodonu ki na Matabose me tokitaka na qele kovu kina taudaku ni qele kovu, ena dua na tiki ni gauna, se tokitaki vakadua, kevaka e gadrevi me vakayagataki ena dua na ka.

Na qele e tokitaki me dua ga na tiki ni gauna, ena suka lesu tale kina qele kovu ni sa cava na gauna ni veiyalayalati.