Meda Rokova Mada na Lawa
Kerei keda tiko na lewei Viti o Roko Tui Bau, Timoci Taniela, meda rokova na lawa e biuta mai na matanitu ena gauna ni vakatatabu
E vosa tiko oqo ko Taniela ena vuku ni kena sa tubu tiko ga na iwiliwili ni tamata era sa leqa mai ena mate oqo na COVID-19.
E tukuna ni sega ni ka vou na mate dewa oqo na COVID-19 sa takavi Viti tiko kei vuravura nikua.
“Au nanuma na Misila levu kei na Spanish flu ena 1870 kei na 1920, ka takali kina vakayauyau na nodra bula na wekada kawa iTaukei.
“Eda kalougata vakalevu nikua, ni sa tu e ligada na sala ni veitaratara, ka sa rawa kina vei keda me da vulica vakatotolo, vakai keda, na veika e tara tu na noda vuravura kei Viti talega (technology advance).
“Au nanuma ga meu veivakadeitaki ena noda Viti, ni kevaka sa rawa vei Viti me bula mai na misila levu kei na Spanish Flu, e sega ni vakataratutu na lomaqu ni da na rawa talega ni lako sivia na COVID-19.”
E vica na ka e dikeva me baleta na COVID:
Na COVID-19 e kainaki ni tekivu mai Wuhan China. E a tetevi Viti mai ena Maji 2020.
Ni mai cava vinaka e dua na yabaki, sa curumi Viti mai na kena mai Idia, ka vakatokai na Delta variant.
Au rogoca ni dua tale na kena mataqali e sa tarai vuravura tiko qo, vakatokai na lambda variant, ka se bera ni yaco mai ki Viti.
Au vakabauta ni se sega ni kunei e dua nai wali vaka vuniwai ni COVID-19, ka sa noqu masu ni na veivuke na Kalou ena kena kune nai wali ni mate dewa oqo.
Ia, e sa vakayagataki nikua e vica nai cula ni tatarovi (vaccines), ka sa vakadonuya na matabose kei vuravura na WHO (World Health Organisation). E dua vei ira na AstraZeneca ka taurivaki tiko e Viti nikua.
ICULA NI COVID-19
Mai na noqu vakadidike kei na noqu vakatataro vei ira na kena
dau, au vulica rawa ni cula ni COVID-19 (vaccine) e oka kina dua na veiqaravi vaka vuniwai.
E vulica rawa talega ni coga rua na veivuke e vakayacora na vaccine ki na bula ni dua na tamata;
Na vaccine e nakiti me vukea na mataivalu qaqa e bulia, ka biuta koto e yagoda na noda Kalou ko Jiova.
Na veivuke oqori e namaki me tarova na kena dewa na mate, mai vei dua ki vua tale e dua na lewenivanua.
E tukuna ko Taniela ni sa vakadinadinataki ni o COVID-19 e tauvi ira vakatabakidua na qase cake, vakabibi vei ira ka sega so ni daumaka tu na bula ni mataivalu ni yagodra.
“Me vaka ga ni sa tiko rawa na mate sega ni dewa e Viti, e kilikili kina me kauwai na matanitu ki na kena rawa ni ravuravu vakalevu sara na COVID-19 vei keda na lewenivanua.
“Sa sega ni dodonu me da kurabuitaka na kena qaravi na veicula oqo, ni salavata koto vakavinaka kei na vakadinadina vaka vuniwai e vuravura.
“Ia, au nanuma ni yaga me da veivakananumi e Viti, meda kila ni bulia koto vakamatau ko Jiova na Kalou na yagoda, ka dua na tiki bibi ni veibuli koya sai koya na mataivalu ni yagoda.”
TOTOGI E SOLI TIKO
E vakavinavinaka ko Taniela ni sa vakalawataki (gazette) vakamatanitu na itotogi ni kena voroki na lawa ni vakatatabu ena macawa sa dromu.
“Au kauwai tiko ni levu ga kina o kedatou na iTaukei, ka vuna levu edatou voro lawa tiko kina sai koya na soqoni vata, kei na mateni ena yaqona ni vavalagi kei na yaqona ni Viti.
“Au nanuma meu vakaraitaka talega, ni bibi vakalevu me da veitalanoa ka tuvana e dua nai tuvatuva ni veiqaravi vei ira oqo, vakabibi nai tabagone.
“E noqu nanuma ga ni daumaka me vakarautaka na Lotu kei na Vanua e dua na ituvatuva ka yavutaki ena veituberi kei na veimaroroi mai vale.
SEGA NA CULA, SEGA NA CAKACAKA
Au vakabauta ni nodra vakatulewa na Turaga Liuliu ni Matanitu ka kaburaki ena 8 Jiulai, 2021, era yavutaka ena veika e sa yaco tiko nikua, kei na nodra gadreva me rawai na COVID-19, ka me toso ki liu na kena qaravi na bula ni veivakatorocaketaki e Viti.
E vica na yavu ni nodra vakatulewa oqo:
Toso cake vakatotolo ni dewa ni mate na delta COVID
Toso cake vakatotolo ni lewenivanua era mate ena delta COVID
Berabera ni rawa na wiliwili namaki ni cula sa ikoya na 80 pasede
Sa solia talega tikoga nai vakaro nai liuliu ni matanitu na gauna me cakacakataki kina na sasaga oqo; maliwa ni Okosita ki na Noveba ni 2021.
KAKANA BULABULA
E tukuna ko Taniela e vakadinadinataki ni tiko na vua ni noda qele, ka sa noda itavi me da tea ka kania, na kakana taucoko sara.
“Oqo me taqomaka ka maroroya na noda tiko bulabula, sabai keda mai na tauvimate kecega, ka vakatotolotaka na noda bula mai na tauvimate cava ga.
“E talei ni da raica ni oqo e sega walega ni dua na dina vakavuniwai, ia e dua na dina vakai Vola Tabu, ni sa nakita taumada na Kalou, ka vakarautaka oti tu na noda Kalou ko Jiova, na kau vuata me da tea ka kania me da tiko bulabula kina.
“E sautu ko Viti, ka vuaidrau ena kau kei na vuata ni vanua, ka ra bulabula tu kina na noda qase. Era tea na kau ka kana mai na vuana, ka ra vusoya na drauna me medra wai ni tiko bulabula.
“Au vakatura ni na veivuke sara vakalevu kevaka eda lomavata ka solevaka na kena tei ka laukana na kau kei na vuata ni vanua, me baleta na noda tiko bulabula ni mataka.”
E tukuna ko Taniela ni sa vakanuinui tu ki na nodratou lomavata, yalovata, duavata ka veitauri liga na lotu, vanua, kei na matanitu e nai valu oqo.
ENA QAI TOMANI TALE YANI ENA MACAWA KA TU MAI