Nai Vakadinadina cava tale eda Vinakata meda Vakadeitaka ni sa Dodonu ga meda muria na iVakaro?
Ni qai lai dromu na siga e dai sa na volekata yani na 80 se sivia nai wiliwili ni wekada era sa mate mai na COVID-19.
E levu vei ira oqo era iTaukei ka sa dodonu meda vakasamataka sara vakabibi na noda vakatulewa me baleta na muri ni vakaro.
Sa dodonu ga meda talai rarawa ka vakamuria nai vakasala e solia mai na Tabana ni Bula.
Kevaka e sega nida veisau ka yalomatuataka na noda vakatulewa sana kani rarawa ni sana tubu tikoga nai wiliwili ni ITaukei era na mate.
Me yacova mai na Lotulevu eda sa yacova na 1220 nai wiliwili levu taudua ni dua na siga o ira e sa tauvi ira na mate oqo . E lima era mate kara a sega kece ni cula. Sa kauta mai nai wiliwili ni mate kina 72 tekivu mai na Epereli ka 74 wili kina na rua mai na yabaki sa oti.
E levu vei ira na sa mate kei ira e tauvi ira na mate rerevaki oqo era iTaukei ka sa dodonu meda vakasamataka sara vakabibi na noda digidigi.
Na toso cake tikoga nai wiliwili
ni mate kei na tauvimate e vakaraitaka ni luluqa tiko na noda vakamuria nai vakaro.
Dua na kena vakaraitaki na nodra lai gunu yaqona ni valagi ena i tatakoso mai Nabua Housing flats e Mead Road ki Tikaram Place e dua nai lawalawa levu ni tagane iTaukei. Era voroka kece na lawa me taqomaki kina na lewenivanua. Na sosoqoni vata sa vakatabui ia da rogoca ni se yaco tikoga na soso yaqona vata.
Oqo na vuna sa dewa kina vakatotolo na mate oqo.
TUKUNI YALOTAKA NA MATE
So na wekada era sa bula mai na mate oqo era sa tukuni yalotaka na nodra vakacalai mera kua ni cula ena wainimate (vaccine). Sara veivutunitaka na nodra digidigi cala.
Dua vei ira o Antonio Ratuvili e se qai suka mai CWM Hospital ni oti na nona tauvimate.
Kalougata ni bula, e kaya ka vakavinavinakataka na nona loloma na Kalou. E sa kerea o koya meda cula taucoko meda sabaya kina na mate oqo.
O koya e se qai yabaki 25 ka sa vakasalataki keda meda laurai ka dikevi se tiko vei keda na manumanu ni mate oqo se sega.
Sa gadrevi talega meda kua ni dusia ka vakalewa e dua e tauvi koya na mate oqo.
E rogo mai ni eso era maduataka ni tauvi ira na mate kara sa tu ga e vale me yacova sara na nodra leqa. Era sega ni laurai vakavuniwai ka sa tiko vei ira nai vakatakilakila ni mate oqo.
Eso era qai cicivaki yani ena valenibula sara mate koso ga e gaunisala.
Na noda sega ni vakamuria nai vakaro e solia mai na matanitu sa tubu tikoga kina nai wiliwili ni mate kei na tauvi mate.
Keda sega ni qaqarauni ena noda vei korokoro e na dewa yani kina na mate oqo.
Era sa sogosogo (lockdown) na vei korokoro mai Nadi mera taqomaki kina. E sa vakadinadinataki ni levu vei ira na sa mate era sega ni cula (vaccination). Eso e se qai cula ga vakadua. E dodonu meda cula vakarua.
E nanumi tiko mera na cula kece vakarua na lewenivanua tekivu mai na yabaki 18 ena Noveba kina Tiseba. Ia ena macawa oqo ea mate kina e dua na gone yalewa yabaki 15, kena i sevu ni a leqa ni se bera ni yabaki 18.
Oqo e sa vakacala na vakasama ni o ira na gone se bera ni yabaki 18 e dredre me tauvi ira na mate oqo. E vakaraitaka na kisi oqo ni rawa ni veisautaka na manumanu ni mate oqo na ka e cakava.
Na tataqomaki vinaka taudua meda cula ka da vakamuria nai vakaro.