Τα κοινά μας με τους Τούρκους είναι περισσότερα από εκείνα που μας χωρίζουν

Βασίλης Κώστας Anatoliama Ensemble

Το ότι στο σχήμα υπάρχουν μουσικοί από την Ελλάδα, την Κύπρο και την Τουρκία, τρεις χώρες δηλαδή που έχουν μια πολύ ιδιαίτερη σχέση, και με τις δύο πρώτες σε σχεδόν μόνιμη αντιπαράθεση με την τρίτη, ήταν συμπτωματικό;

Συμπωματικό, καθώς όλα τα μέλη του Anatoliama Ensemble συναντηθήκαμε στο Berklee College of Music στη Βοστώνη όπου σπουδάσαμε. Με κοινό παρονομαστή την αγάπη και τη συστηματική μελέτη των μουσικών μας παραδόσεων, δημιουργήσαμε με πολύ φυσικό τρόπο το σχήμα.

Δεν είναι λίγο παράδοξο, αλήθεια, τραγούδια με ελληνικό στίχο να τα ερμηνεύει μια τραγουδίστρια από την Τουρκία και όχι την Ελλάδα;

Καθώς το σχήμα μας δημιουργήθηκε στις ΗΠΑ, η Burcu Gulec ήταν η ιδανική τραγουδίστρια για να εκφράσει τα χρώματα της συγκεκριμένης μουσικής παράδοσης. Με όχημα τη βαθιά της σύνδεση με τη μουσική του τόπου της, τη γνώση των ελληνικών και τουρκικών μακάμ όπως και τα επισταμένα και συνεχή μαθήματα ελληνικής γλώσσας, κατόρθωσε να συμμετέχει στο σχήμα ερμηνεύοντας μικρασιάτικα τραγούδια στα ελληνικά.

Η μουσική των Anatoliama Ensemble δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την ηπειρώτικη παράδοση, με την οποία ασχολείσαι και υπηρετείς με τόση συνέπεια. Πώς προέκυψε λοιπόν το τόσο μεγάλο ενδιαφέρον σου γι’ αυτήν;

Τα μικρασιάτικα ακούσματα ηχούσαν στ’ αυτιά μου από μικρό παιδί, καθώς η οικογένειά μου δεν άκουγε μονάχα την ηπειρώτικη μουσική, αλλά μια πληθώρα μουσικών παραδόσεων από τον ελλαδικό χώρο και το εξωτερικό. Το γεγονός ότι βρήκα ανθρώπους τόσο μακριά από την Ελλάδα, όπως ο Γιώργος Λέρνης, ο Πάνος Αϊβαζίδης και η Burcu Gulec, με τόση αγάπη για τις μουσικές τους παραδόσεις με ενέπνευσε πολύ ώστε να ασχοληθώ πιο συστηματικά και να ανακαλύψω νέους μουσικούς κόσμους.

Τι ήταν αυτό που κυρίως έλκυσε και τους τέσσερίς σας στη μουσική παράδοση της Ανατολίας και ποιο είναι από μουσικολογικής και εκτελεστικής πλευράς το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της;

Οι ιδιαίτερες και δυνατές μελωδίες της, ο χώρος που αφήνει για αυτοσχεδιασμό και το γεγονός ότι κάθε μουσικός με όχημα τη γνώση τού ύφους της παράδοσης αυτής μπορεί να συμπράξει με τη δική του φαντασία και ιδέες είναι μερικοί από τους λόγους που μας ώθησαν να ασχοληθούμε συστηματικά μαζί της.

Θα έλεγες ότι είναι μια αμιγώς ελληνική μουσική παράδοση ή πολυπολιτισμική;

Αναφερόμαστε σίγουρα σε μια πολυπολιτισμική μουσική παράδοση. Ένα μεγάλο μέρος της μουσικής αυτής προέρχεται από τη Σμύρνη και τα περίχωρά της, περιοχές δηλαδή με έντονο πολυπολιτισμικό στοιχείο λόγω των διάφορων εθνοτήτων που εμπεριείχε ο πληθυσμός τους. Το γεγονός αυτό αναγκαστικά επηρέασε και την ίδια τη μουσική, η οποία περιλαμβάνει στοιχεία της ελληνικής, τουρκικής αλλά και δυτικής παράδοσης σε κομμάτια όπως για παράδειγμα το «Μενεξέδες και ζουμπούλια» ή το «Τρεχαντηράκι».

Ο συνδυασμός φωνή, λαούτο, κανονάκι και κρουστά είναι λίγο ασυνήθιστος, ίσως και μοναδικός για την παραδοσιακή μουσική μας ή κάνω λάθος;

Πράγματι, είναι ένας ιδιαίτερος συνδυασμός, που προκύπτει από τις ίδιες τις μουσικές προσωπικότητες του σχήματος. Πέρα από τα ίδια τα μουσικά όργανα, η κοινή μας διάθεση να εξερευνήσουμε τη μουσική αυτή μας οδήγησε στο να δημιουργήσουμε το σχήμα.

Γιατί κρίνατε απαραίτητο να συμμετέχουν στον δίσκο η Ειρήνη Δερέμπεη και ο Σωκράτης Σινόπουλος και ποια και πόσο σημαντική ήταν η συμβολή τους;

Ο Σωκράτης Σινόπουλος, η Ειρήνη Δερέμπεη όπως και ο Μάνος Αχαλινωτόπουλος, ο οποίος συμμετέχει στο «Αγάπης φυλαχτό», είναι εξαίρετοι μουσικοί αλλά και γνώστες της μουσικής παράδοσης που παρουσιάζουμε στον δίσκο. Η συνεργασία αυτή, την οποία προκάλεσε η ίδια η μουσική, είναι η απαρχή για άλλες που έρχονται στην Ελλάδα και κυρίως στην Αμερική το επόμενο διάστημα.

Το «Αγάπης φυλαχτό» σημαίνει ότι στο μέλλον θα δούμε και το έργο σου ως τραγουδοποιού ή είναι μία και μοναδική εξαίρεση που προέκυψε λόγω συγκυρίας;

Το συγκεκριμένο τραγούδι, το οποίο γράφτηκε δεκατέσσερα χρόνια πριν, σημαίνει ότι στο άμεσο μέλλον θα ακούσουμε περισσότερες παλιές αλλά και νέες συνθέσεις μου μέσα από τους προσωπικούς δίσκους μου αλλά και επερχόμενες συνεργασίες.

Γιατί επέλεξες να το ερμηνεύσει ο Θοδωρής Κοτονιάς και όχι η τραγουδίστριά σας, όπως τα υπόλοιπα;

Ο Θοδωρής Κοτονιάς έχει σημαντικό ρόλο αλλά και η Burcu Gulec συμμετέχει εξίσου στην ερμηνεία του τραγουδιού.

Θεωρείς ότι οι Anatoliama Ensemble και άλλα ανάλογα εγχειρήματα φέρνουν πιο κοντά τους λαούς Ελλάδας, Κύπρου και Τουρκίας, ενάντια ίσως ακόμα στις επιδιώξεις ή και τη θέληση των πολιτικών και των τριών χωρών; Γενικότερα, πιστεύεις ότι τα κοινά μας με τους Τούρκους είναι περισσότερα από όσα μας χωρίζουν;

Σίγουρα τα κοινά μας με τους Τούρκους είναι πιο πολλά από εκείνα που μας χωρίζουν. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα άλλωστε σε κάθε συναυλία μας στην Τουρκία αλλά και την Αμερική, μπροστά σε ένα κοινό το οποίο αποτελείται από Έλληνες μα και Τούρκους. Η αποδοχή είναι εμφανής και αυτό λειτουργεί σαν μήνυμα για τον ρόλο της μουσικής και γενικότερα των τεχνών στις ημέρες μας, οι οποίες ενώνουν τους λαούς και δεν τους χωρίζουν.

Θέλετε και θα υπάρξουν ζωντανές εμφανίσεις των Anatoliama Ensemble στην Ελλάδα;

Φυσικά! Ο στόχος μας είναι, με αφορμή τον δίσκο που μόλις κυκλοφόρησε, να παρουσιάσουμε τη δουλειά μας στην Ελλάδα. Αρχίζουμε την πρώτη περιοδεία μας στην Αμερική τον Νοέμβριο και προγραμματίζουμε ζωντανές εμφανίσεις στην Ελλάδα από την άνοιξη, ώστε να παρουσιάσουμε τη μουσική μας και εδώ.

Και ποια είναι τα προσεχή σχέδια τόσο του σχήματος όσο και τα προσωπικά σου;

Γνωρίζαμε τον Βασίλη Κώστα ως έναν μόνιμα εγκατεστημένο στη Βοστώνη των ΗΠΑ δεξιοτέχνη του λαούτου, που υπηρετεί με όραμα και συνέπεια τη μουσική τού τόπου καταγωγής του, της Ηπείρου, όντας μάλιστα και άξιος «πρεσβευτής» της εκτός Ελλάδας. Πριν λίγο καιρό όμως μας αιφνιδίασε ευχάριστα σχηματίζοντας μαζί με τον δεξιοτέχνη στο κανονάκι Παναγιώτη Αϊβαζίδη, τον Κύπριο εκτελεστή παραδοσιακών κρουστών Γιώργο Λέρνη και την Τουρκάλα ερμηνεύτρια Burcu Güleç τους Anatoliama Ensemble, που ήδη κυκλοφόρησαν τον πολύ όμορφο και ενδιαφέροντα ομότιτλο πρώτο δίσκο τους, στον

Το Anatoliama Ensemble στοχεύει στη δημιουργία μόνιμων μουσικοεκπαιδευτικών προγραμμάτων στις ΗΠΑ για τη διδασκαλία της παραδοσιακής μουσικής μας σε Ελληνοαμερικανούς και Αμερικανούς μουσικούς όπως και την προετοιμασία του δεύτερου δίσκου μας. Όσον αφορά τα προσωπικά μου σχέδια, τελειώνουμε την ηχογράφηση του δεύτερου δίσκου μας με τον Πετρολούκα Χαλκιά, ενώ ετοιμάζω σιγά-σιγά και τον πρώτο προσωπικό μου. Η έμφαση στη διδασκαλία της παραδοσιακής μουσικής σε Έλληνες και ξένους μουσικούς παραμένει στο επίκεντρο της δραστηριότητάς μου.

Πολυπράγμων ο Βασίλης Κώστας, συνεχίζει ακάματος και αφοσιωμένος όχι μόνο στην ηπειρώτικη αλλά συνολικά στην παραδοσιακή μουσική της χώρας μας…