H φύση στην πόλη
Ακούω για το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Αστικής Ανθεκτικότητας, που φέτος πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, και αισθάνομαι περίεργα. Το φόρουμ, που έγινε σχεδόν παράλληλα με την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας, είναι δείγμα ανταγωνιστικής συμπεριφοράς. Άσε που η «αστική ανθεκτικότητα» είναι ασαφής όρος.
Η ασάφεια, και μάλιστα η σκόπιμη ασάφεια, ενδημεί στον λόγο πολλών Ευρωπαίων. Κάποτε υπήρχε η ημέρα «Πόλη χωρίς αυτοκίνητο», που γιορταζόταν από όλους, και κυρίως οικολογούντες, την 20ή Σεπτεμβρίου. Έπειτα δημιουργήθηκε στη θέση της μια ολόκληρη εβδομάδα, η εβδομάδα κινητικότητας. Φαίνεται ότι δεν απέμεινε από αυτά παρά ένα σύνθημα υπέρ της φύσης μέσα στην πόλη, αλλά κι αυτό είναι προβληματικό και αμφιλεγόμενο.
Η κινητικότητα μέσα στην πόλη πρέπει να περιοριστεί, το λένε και οι «ανθεκτικοί», όμως παρουσιάστηκε σαν αντίπαλος όρος προς τη βιωσιμότητα.
Η Αθήνα χρειάζεται μικρότερη κινητικότητα ή περισσότερο χώρο για πεζούς - όχι να κοιτάζεις να βρεις δρόμο ανάμεσα σε τραπεζάκια! Υπάρχει βέβαια και μια τρίτη λύση που θα απελευθέρωνε χώρο, αλλά αυτή είναι μακροχρόνια. Όταν η Αθήνα θα αποκτούσε χώρο υπέργειο και υπόγειο, δηλαδή όταν θα γινόταν η πόλη ψηλότερη και βαθύτερη. Αυτό έλεγε ο Λε Κορμπιζιέ, μεταξύ άλλων - π.χ., ότι η πόλη είναι κατάσχεση της φύσης από τον άνθρωπο.
Η πόλη με λιγότερα αυτοκίνητα ή λιγότερη αυτοκίνηση είναι πραγματικά ένα ζητούμενο. Ζητούμενο επίσης είναι η πόλη με περισσότερο πράσινο και νερό, με ενοποίηση των χώρων πρασίνου κ.λπ. - πράγματα που τα λέγαμε από τις στήλες της Νέας Οικολογίας από το 1988. Αλλά για να ξεκινήσουν όλα αυτά, χρειάζεται ένας ρυθμός, μια ρέγουλα ούτως ειπείν. Για παράδειγμα να υποκατασταθούν σταδιακά οι επικοινωνίες με ηλεκτρονικές ενέργειες, να ανοίξουν οι δρόμοι που έχουν καταληφθεί από τραπεζοκαθίσματα, να προωθηθεί η πεζοδρόμηση, να γίνει η πόλη πιο εικαστική και αισθητικώς ενδιαφέρουσα.
Επιπλέον, όμως, να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα ούρησης στους δρόμους - μια βόλτα στην Ομόνοια είναι διδακτική.
Ο εξορθολογισμός της κινητικότητας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια άλλη βίωσή της. «Σε επίπεδο κυκλοφορίας αυτό θα σήμαινε την παλινόρθωση της χαμένης γοητείας του ταξιδιού, μέσα και έξω από την πόλη. Αν όχι όλα, τουλάχιστον κάποια μέρη της Ελλάδας θα μπορούσαν τότε να μην πληγώνουν» λέγαμε τον Μάρτιο του 1988 στη Νέα Οικολογία.