Ερχεται προϋπολογισμός ακρίβειας και ανισοτήτων

Μεγάλη ανησυχία προκύπτει από τα στοιχεία της Eurostat για τη φτωχοποίηση των πολιτών, με την Ελλάδα να είναι ανάμεσα στις τέσσερις μόλις χώρες της Ε.Ε. όπου το ποσοστό πληθυσμού που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας αυξήθηκε από το 2019 μέχρι το 2021

Ενα προσχέδιο προϋπολογισμού για το 2023, το οποίο πολύ γρήγορα θα υποστεί -επί τα χείρω- αναθεώρηση τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό, ετοιμάζεται να καταθέσει η κυβέρνηση της Ν.Δ. Επιπλέον, θα περιλαμβάνει μέτρα τα οποία δεν απαντούν στις ανάγκες της κοινωνίας, κάτι που αποτυπώθηκε και στις αντιδράσεις μικρομεσαίων και αυτοαπασχολούμενων, οι οποίοι έβαλαν κατά όσων ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ, ζητώντας παράλληλα άλλου τύπου ενίσχυση.

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση συνεχίζει να… κάνει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα. Γι’ αυτό και, σύμφωνα με πληροφορίες, το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2023 συντάσσεται με σενάριο βάσης για πληθωρισμό κοντά στο 3%. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, ο πληθωρισμός φέτος θα σημειώσει νέα επιτάχυνση, καθώς θα ανεβεί στο 9%, όταν η προηγούμενη πρόβλεψη στο Πρόγραμμα Σταθερότητας ήταν 5,6% και της αρχικής στον προϋπολογισμό 0,8%.

Μαύρα σύννεφα

Πρόκειται για εκτιμήσεις με σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις τελευταίες

ευρωπαϊκές που προεξοφλούσαν άνοδο του τιμάριθμου στα επίπεδα του 8,1% για το 2022 και εξασθένηση της ακρίβειας στο 5,5% το 2023. Λιγότερο γκρίζα ήταν η απόχρωση των προβλέψεων από την Τράπεζα της Ελλάδας για μέσο δείκτη 7,6% το 2022 και από τις πιο σκούρες αυτές του ΙΟΒΕ που έκανε λόγο για πληθωριστική άνοδο στη ζώνη του 9%-9,6%. Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει και η πρόβλεψη του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, η οποία κάνει λόγο ακόμη και για 11% φέτος.

Από εκεί και πέρα, φέτος ο προϋπολογισμός αναμένεται να κλείσει με πρωτογενές έλλειμμα 2% του ΑΕΠ (ήτοι 4 δισ. ευρώ) και το 2023 η κυβέρνηση φέρεται ότι έχει συμφωνήσει με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς πως θα έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα 1% του ΑΕΠ (δηλαδή 2 δισ. ευρώ). Πάντως, δεν αποκλείεται να υπάρξει αλλαγή του συγκεκριμένου στόχου, η οποία θα αποτυπωθεί στην κατάθεση του τελικού σχεδίου εντός του Νοεμβρίου.

Καθίζηση της ανάπτυξης και κίνδυνος χρέους

Σύμφωνα με όσα δήλωσε πρόσφατα ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας, όπως προκύπτει από τα νεότερα στοιχεία το ΑΕΠ θα αυξηθεί φέτος κατά 5,3% και κατά 2,3% το 2023, όπως θα προβλέπεται στο

προσχέδιο του προϋπολογισμού.

«Φρένο» στην ελληνική ανάπτυξη «βλέπει» ο οίκος Moody’s το 2023. Όπως αναφέρει σε έκθεσή του, «η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί απότομα στο 1,8% το 2023, καθώς οι υψηλές τιμές ενέργειας τροφοδοτούνται από ευρύτερες πιέσεις τιμών και αποδυναμώνουν την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, ενώ η αύξηση των επιτοκίων θα επιβαρύνει τις επενδύσεις». Σχετικά με το χρέος, αναφέρει ότι μειώθηκε στο 193,3% του ΑΕΠ στο τέλος του 2021 από 206,3% το 2020, προβλέποντας ότι η ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ και τα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023 και μετά θα υποστηρίξουν περαιτέρω μειώσεις στο 154% έως το 2026. «Ωστόσο, η Ελλάδα θα έχει ακόμα ένα από τα υψηλότερα χρέη παγκοσμίως μέχρι τότε. Το ταμειακό απόθεμα της κυβέρνησης και o μέσος χρόνος ωρίμανσης άνω των 18 ετών μειώνουν τους άμεσους κινδύνους ρευστότητας, αλλά η διατήρηση της εμπιστοσύνης των πιστωτών του επίσημου τομέα είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους της Ελλάδας».

Ανεπαρκή μέτρα και μεγάλη φτώχεια

Όσον αφορά το πόσο κοστίζουν τα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, κι αυτά διαφοροποιούνται συνεχώς καθώς εξαρτώνται από την πορεία των τιμών του φυσικού αερίου.

Αυτήν τη στιγμή το ύψος τους εκτιμάται στα 13 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 4,2 δισ. ευρώ επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό. Ωστόσο, το ζήτημα είναι ότι είναι ανεπαρκή για να αντιμετωπίσουν τη δύσκολη κατάσταση που βιώνουν νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Είναι χαρακτηριστικό, όπως προκύπτει από στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ότι το 80% του εισοδήματος στα φτωχά νοικοκυριά ξοδεύεται σε ενοίκια και τρόφιμα. Τα νοικοκυριά που διαμένουν σε ενοικιασμένη κατοικία δαπανούν το 18,9% του προϋπολογισμού τους, κατά μέσο όρο, για ενοίκιο. Το μερίδιο της μέσης δαπάνης για είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά και στέγαση των νοικοκυριών του φτωχότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 58,1% των δαπανών των νοικοκυριών, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 36,3%.

Συνολικά, το ποσοστό κινδύνου φτώχειας στην Ε.Ε. παρέμεινε σταθερό το 2021, ωστόσο η κατάσταση διέφερε μεταξύ των κρατών-μελών. Όπως δείχνουν τα στοιχεία, συγκριτικά με τις αντίστοιχες τιμές προ πανδημίας του 2019, σε πέντε χώρες καταγράφεται αύξηση του ποσοστού φτώχειας την περίοδο 2019-2021, με τέσσερις χώρες να βρίσκονται στη λιγότερο ευνοϊκή κατάσταση. Ελλάδα, Κροατία, Λετονία και Ολλανδία φαίνεται ότι παρουσιάζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα.