Καρέ της κάλπης μέσα σε ενάμιση χρόνο, με χαμηλές προσδοκίες

Ο άλλοτε εκδιωχθείς Μπόικ Μπορίσοφ φιλοδοξεί να επιστρέψει, η Ακροδεξιά ανεβαίνει, η αποχή θα είναι και πάλι πρώτη δύναμη και η πολιτική αστάθεια θα συνεχιστεί

Οι πολίτες της Βουλγαρίας καλούνται στις εθνικές κάλπες για τέταρτη φορά μέσα σε 18 μήνες, με τις προσδοκίες για τον σχηματισμό μιας βιώσιμης κυβέρνησης να παραμένουν χαμηλές. Η γειτονική μας χώρα αντιμετωπίζει όλα αυτά τα προβλήματα που ταλανίζουν τους λαούς της Ευρώπης, με την ενεργειακή κρίση να απειλεί την επιβίωση των φτωχότερων, τον πληθωρισμό να έχει εκτοξευτεί στο 17% και τη στάση απέναντι στη Ρωσία να διχάζει την κοινωνία.

Πιθανότερη εξέλιξη θεωρείται η πρωτιά τού επί 12 χρόνια πρωθυπουργού και κατηγορούμενου για διαφθορά κεντροδεξιού Μπόικο Μπορίσοφ, η κυβέρνηση του οποίου είχε υποχρεωθεί σε παραίτηση το 2020 εν μέσω μεγάλων λαϊκών διαμαρτυριών. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το GERB (Πολίτες για την Ανάπτυξη της Βουλγαρίας) του Μπορίσοφ έχει την υποστήριξη του 26,2% των Βούλγαρων, ενώ το κόμμα Συνεχίζουμε την Αλλαγή ακολουθεί με 18,1%. Τo μόρφωμα αυτό των Κιρίλ Πετκόφ και Άσεν Βασίλοφ είχε εμφανιστεί με ένα τεχνοκρατικό φιλοευρωπαϊκό προφίλ, είχε διαφημιστεί ως «η λύση» από νεοφιλελεύθερους αναλυτές στη δυτική Ευρώπη και σχημάτισε κυβέρνηση μετά τις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου, η οποία όμως κατέρρευσε τον περασμένο Ιούνιο.

Η Ακροδεξιά διεκδικεί την τρίτη θέση

Αμφίρροπη είναι η μάχη για την τρίτη θέση μεταξύ του Βουλγαρικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (12,5%) και του αντιευρωπαϊκού, νεοφασιστικού κόμματος Αναβίωση (Vazrazhdane) (9,5%), που δείχνει να διπλασιάζει τα ποσοστά του. Τα δύο τελευταία θεωρούνται και ως οι εκφραστές του φιλορωσικού στρατοπέδου στη χώρα.

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα είχε στηρίξει μαζί με τη φιλοευρωπαϊκή Δημοκρατική Βουλγαρία την κυβέρνηση Πετκόφ, αλλά οι διαφωνίες απέναντι στην πολιτική για τον πόλεμο στην Ουκρανία ήταν ένας βασικός λόγος για τη διάλυση του συνασπισμού.

Την τρίτη θέση διεκδικεί πάντως και το παραδοσιακά ισχυρό κόμμα της τουρκικής μειονότητας DPS (10,3%). Η Δημοκρατική Βουλγαρία έχει την υποστήριξη του 7,5%, ακολουθεί το λαϊκιστικό κόμμα Υπάρχει Τέτοιος Λαός με 5,4% και το συντηρητικό, επίσης φιλορωσικό κόμμα Βουλγαρική Άνοδος (4%).

Η πολυδιάσπαση του πολιτικού σκηνικού και το γεγονός ότι καμιά πολιτική δύναμη, με εξαίρεση ίσως της ακροδεξιάς Αναβίωσης, δεν δείχνει την παραμικρή διάθεση να συνεργαστεί με το GERB κάνουν όλους τους αναλυτές να προεξοφλούν ότι η περίοδος της πολιτικής αστάθειας

Αυτό που εκδηλώνεται και στη Βουλγαρία είναι η διαρκώς αυξανόμενη αποχή ως απόδειξη της απογοήτευσης των φτωχότερων στρωμάτων με την πολιτική. Σε όλες τις εκλογές που έγιναν το 2021 η συμμετοχή ήταν χαμηλή, συνήθως λίγο πάνω από το 50%

δεν πρόκειται να τελειώσει. Άλλωστε, ακόμα κι αν με κάποιον τρόπο ο Μπορίσοφ κατόρθωνε να στηριχθεί σε ακραίες δυνάμεις με τις οποίες πάντα διατηρούσε «γέφυρες επικοινωνίας» και σχημάτιζε κυβέρνηση, αυτή δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια πραγματική «φυγή» προς τη σταθερότητα. Αν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση, τότε η Βουλγαρία θα πάει σε νέες εκλογές στις αρχές του 2023 και θα συνεχίσει να κυβερνάται από μια υπηρεσιακή κυβέρνηση, που θα διοριστεί από τον Πρόεδρο Ρούμεν Ράντεφ.

Διχάζουν οι σχέσεις με Μόσχα και Σκόπια

Πάντως ο Ράντεφ έχει επικριθεί έντονα από τα θεωρούμενα ως φιλοδυτικά κόμματα για την πρότασή του η Βουλγαρία να «ξεστρατίσει» από τη γραμμή της Ε.Ε. και να διαπραγματευτεί εκ νέου ειδική συμφωνία προμήθειας αερίου με τη ρωσική Gazprom. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε αναστείλει τη σχετική συμφωνία. Για το φιλοευρωπαϊκό, τεχνοκρατικό μπλοκ αυτό θεωρείται ως μια προσπάθεια να απομακρυνθεί η χώρα από τη Δύση και να βρεθεί με μια γραμμή ανάλογη της Ουγγαρίας του Όρμπαν σε ό,τι αφορά την τοποθέτησή της στον γεωπολιτικό χάρτη.

Πέραν της σχέσης με τη Ρωσία, το θέμα που συνεχίζει να διχάζει, αφού «σηκώνεται» σε κάθε ευκαιρία από τις εθνικιστικές δυνάμεις, είναι η σχέση με τη Βόρεια Μακεδονία. Η προηγούμενη κυβέρνηση διχάστηκε και για το θέμα της άρσης του βέτο για την ένταξη της γειτονικής χώρας στην Ε.Ε.

Αυτό που εκδηλώνεται και στη Βουλγαρία είναι η διαρκώς αυξανόμενη αποχή, ως απόδειξη της απογοήτευσης

των φτωχότερων στρωμάτων με την πολιτική. Σε όλες τις εκλογές που έγιναν το 2021 η συμμετοχή ήταν χαμηλή, συνήθως λίγο πάνω από το 50%. Αυτό αποτυπώνει την πεποίθηση των ανθρώπων ότι οι εκλογές δεν θα αλλάξουν τις συνθήκες ζωής τους και ευνοεί φαινόμενα εμφάνισης «διαττόντων αστέρων», που παρουσιάζουν μεγάλα σκαμπανεβάσματα στα εκλογικά ποσοστά τους. Κάτι τέτοιο φοβούνται πολλοί και τώρα, αφού σε συνθήκες κρίσης και ανασφάλειας δεν αποκλείεται κάποιες ομάδες να σαγηνευτούν από τη ρητορεία δημαγωγών. Θέμα εκμετάλλευσης θα μπορούσε να είναι η μακριά από τα φώτα της Δύσης νέα προσφυγική κρίση, καθώς, πέρα από τις αφίξεις Ουκρανών, έχουν αυξηθεί και οι ροές προσφύγων από τη Συρία και το Αφγανιστάν μέσω Τουρκίας. Στους καταυλισμούς που καταλήγουν οι άνθρωποι αυτοί οι συνθήκες γίνονται ολοένα και πιο άθλιες.

Εκλογές και στη ΒοσνίαΕρζεγοβίνη

Εκλογές γίνονται σήμερα και στην πολύπαθη και τριεθνική Βοσνία-Ερζεγοβίνη των 3,3 εκατομμυρίων κατοίκων. Και σε αυτή την περίπτωση κανείς δεν προσδοκά κάτι περισσότερο από την ανακύκλωση αδιεξόδων, που σε μεγάλο βαθμό οφείλονται και στις αρχικές επιλογές και τη μετέπειτα «ενοχική απάθεια» της Ε.Ε. Κροάτες, μουσουλμάνοι και Σέρβοι παραμένουν διχασμένοι και έτοιμοι να τινάξουν ευκαιρίας δοθείσης στον αέρα αυτό το «μοντέλο συμβίωσης» που κάποτε διαφημίστηκε από τις Βρυξέλλες ως πρότυπο για το μέλλον.