Οι Ρώσοι παίζουν κρυφτό με την επιστράτευση του Πούτιν
Αργά το βράδυ της Κυριακής ο 38χρονος Μοσχοβίτης Ίλια σύρθηκε προς την πόρτα του σπιτιού του στηριγμένος σε δεκανίκια για να αντικρίσει δύο αξιωματικούς να του παραδίδουν το χαρτί της επιστράτευσης. Ο Ίλια έδειξε τον γύψο στο πόδι που έσπασε πέφτοντας από τις σκάλες μια εβδομάδα νωρίτερα, αρνήθηκε να υπογράψει το χαρτί, έβρισε τους αξιωματικούς και βρόντηξε πίσω του την πόρτα. «Τους είπα: “Γιατί δεν πάτε εκεί που πήγε και το ρωσικό πολεμικό πλοίο;”» λέει ο Ίλια αναφερόμενος στο αντιτορπιλικό που βυθίστηκε στη Μαύρη Θάλασσα. «Τι μου έχουν κάνει οι Ουκρανοί; Έχω πολλούς φίλους εκεί. Να πάω και να αρχίσω να πυροβολώ τους συγγενείς τους; Σοβαρολογούν;»
Σχεδόν μια εβδομάδα αφότου ο Πρόεδρος Πούτιν ανακοίνωσε τη «μερική» επιστράτευση εφέδρων για να ενισχύσει τα στρατεύματά του στην Ουκρανία δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι αρνούνται να καταταγούν, στη μεγαλύτερη διαμαρτυρία κατά του Κρεμλίνου από την έναρξη της εισβολής τον Φεβρουάριο. Μόνο υγιείς άνδρες με στρατιωτική εμπειρία καλούνται θεωρητικά, όμως το Κρεμλίνο αναγνώρισε τη Δευτέρα ότι η επιστράτευση έχει επηρεάσει μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού από αυτό που υποσχέθηκε ο Πούτιν, θρυμματίζοντας έτσι μια προσεκτικά συντηρημένη βιτρίνα που επέτρεπε στη ζωή στη Ρωσία να συνεχίζεται σε κανονικούς ρυθμούς.
Η κίνηση ώθησε ορισμένους να αρνηθούν, άλλους να διαδηλώσουν και ακόμα περισσότερους να εγκαταλείψουν τη χώρα. Τα εισιτήρια για πτήσεις προς το εξωτερικό έχουν γίνει ανάρπαστα, ενώ μεγάλες ουρές σχηματίζονται στα σύνορα της Ρωσίας. Χωρίς να έχει πια τη δυνατότητα να βασίζεται στη διακριτική υποστήριξη ή στην απάθεια, το Κρεμλίνο βρίσκεται αντιμέτωπο με ένα
δίλλημα. Περαιτέρω καταστολή της κοινωνίας όπου η αντίθεση προς τον πόλεμο έχει ουσιαστικά απαγορευτεί από τον Μάρτιο- θα διακινδύνευε να υπονομεύσει ακόμα περισσότερο την υποστήριξη προς αυτό. «Ξέρουν μόνο να εφαρμόζουν τις ιδέες τους με τη βία. Και η βία, ο πόλεμος και η επιστράτευση δεν ήταν μέσα στο κοινωνικό συμβόλαιο» δηλώνει ο Αντρέι Κολέσνικοφ, μέλος του Ιδρύματος Κάρνεγκι για την Παγκόσμια Ειρήνη. «Υπονομεύουν τη λαϊκή βάση της κοινωνικής υποστήριξης, ανθρώπων που αδιαφορούσαν και απλώς συνέχιζαν μέχρι τώρα τη ζωή τους. Είναι τεράστιο λάθος».
Οι πιο θεαματικές διαδηλώσεις κατά του διατάγματος του Πούτιν πραγματοποιήθηκαν στο Νταγκεστάν, μια εξαθλιωμένη περιφέρεια στον βόρειο Καύκασο, από όπου κλήθηκε να πολεμήσει στην Ουκρανία δυσανάλογος αριθμός ανδρών. Την Κυριακή και τη Δευτέρα διαδηλωτές σε αρκετές πόλεις του Νταγκεστάν φώναζαν «Όχι στον πόλεμο», έκλεισαν τις βασικές οδικές αρτηρίες και καυγάδισαν με αξιωματούχους. Ένας γιατρός στην πόλη Μακχατσκάλα δήλωσε ότι ασθενείς του άρχισαν να του ζητούν να τους κάνει διαγνώσεις που θα τους εξαιρούν από την επιστράτευση. Τόνισε ότι οι Αρχές στρατολογούν και εργαζόμενους στην Υγεία στο Νταγκεστάν, με αποτέλεσμα πολλοί φίλοι και συγγενείς του να καταφύγουν στο Καζακστάν. Υπάρχουν, επίσης, ενδείξεις ότι οι αξιωματικοί των υπηρεσιών στρατολόγησης χρησιμοποιούν τα έγγραφα της επιστράτευσης ως αντίποινα σε βάρος αντιπολεμικών διαδηλωτών.
Ο Αντρέι, ένας 18χρονος φοιτητής, συνελήφθη στη διάρκεια μιας από τις διαδηλώσεις της προηγούμενης εβδομάδας στο κέντρο της Μόσχας και οδηγήθηκε στο αστυνομικό τμήμα. Αφού πέρασε αρκετές ώρες εκεί, του παραδόθηκε έγγραφο επιστράτευσης. Αρνήθηκε να το υπογράψει, αλλά αστυνομικοί τον απείλησαν ότι θα τον κρατούσαν στο τμήμα κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ θα υπήρχαν και άλλες συνέπειες. Τελικά, ο Αντρέι, όπως και άλλοι συλληφθέντες διαδηλωτές, υποχρεώθηκε να υπογράψει.
Πολλοί προσπάθησαν να αποφύγουν την επιστράτευση εγκαταλείποντας τη χώρα εν μέσω έντονης φημολογίας ότι η Ρωσία θα απαγορεύσει την έξοδο στους άνδρες σε ηλικία στράτευσης. Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι δεν υπάρχουν σχέδια για το κλείσιμο των συνόρων, σημάδι ότι επιχειρεί να κατευνάσει τον πανικό. Τη Δευτέρα αξιωματούχοι σε συνοριακούς σταθμούς ελέγχου, ορισμένα αεροδρόμια και στα σύνορα με το Καζακστάν δήλωσαν ότι έχουν λάβει καταλόγους με άτομα στα οποία απαγορεύεται να εγκαταλείψουν τη χώρα. Ο Αλεξάντερ, ένας 33χρονος που εργάζεται για ευρωπαϊκή εταιρία στη Μόσχα, δήλωσε ότι τη Δευτέρα εμποδίστηκε με τη φίλη του από το να επιβιβαστεί σε πτήση για την Τουρκία από το αεροδρόμιο Βνούκοβο της πρωτεύουσας. Η FT είδε αντίγραφο της απαγόρευσης εξόδου του. «Ήταν πολύ ευγενικοί. Μου είπαν ότι το γραφείο στρατολόγησης μου απαγορεύει να βγω από τη Ρωσία εξαιτίας της επιστράτευσης» -ακόμα και αν δεν είχε υπηρετήσει ποτέ στον στρατό- δήλωσε. «Υπήρχαν και πολλοί άλλοι που κάθονταν σε ένα παγκάκι αντιμετωπίζοντας το ίδιο πρόβλημα. Πετούσαν για Σεϋχέλλες, Μαλδίβες, είχαν μαζί τους τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους. Έτσι είναι όμως. Οι άνδρες δεν μπορούν να φύγουν».
Άλλοι Ρώσοι αντιστάθηκαν στην επιστράτευση με το να κρυφτούν από αξιωματούχους που προσπάθησαν να τους παραδώσουν τα έγγραφα στράτευσης. Ο 27χρονος Λεβ, που ζει σε προάστιο της Μόσχας, παράτησε τη δουλειά του και το σπίτι του όταν οι Αρχές άφησαν ένα τέτοιο έγγραφο στο γραμματοκιβώτιό του. Δηλώνει ότι αποφάσισε να παραμείνει στη χώρα, ανησυχώντας ότι οι Αρχές θα τον συνελάμβαναν στα σύνορα και θα του παρέδιδαν το έγγραφο. «Η ειδική στρατιωτική επιχείρηση του Πούτιν κατέστρεψε τη ζωή και όσες ευκαιρίες είχα» τονίζει. «Τώρα θέλει να πάρει και τη ζωή μου».