Το παράδειγμα Τραμπ εμπνέει τον Μπολσονάρου και τους Βραζιλιάνους στρατηγούς
Οπως και ο Τραμπ, ο απερχόμενος Πρόεδρος της Βραζιλίας καταγγέλλει προκαταβολικά ότι θα σημειωθεί νοθεία σε βάρος του, ενώ επιδιώκει να βάλει στο παιχνίδι τον στρατό σε μια χώρα με βεβαρημένο παρελθόν σε στρατιωτικά πραξικοπήματα
ΟΖαΐρ Μπολσονάρου δεν έκρυψε ποτέ τον θαυμασμό του για τον Ντόναλντ Τραμπ. Τώρα όμως, και ενόψει του κρίσιμου πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών που διεξάγονται σήμερα στη Βραζιλία, ο ακροδεξιός Πρόεδρος της χώρας μοιάζει αποφασισμένος να μιμηθεί το ίνδαλμά του, αρνούμενος και αυτός να αποδεχτεί μια πιθανή εκλογική ήττα. Οι ομοιότητες μεταξύ Μπολσονάρου και Τραμπ δεν είναι λίγες. Φλερτάρουν και οι δύο ανοιχτά με τον φασισμό, προβάλλοντας ο καθένας για τον εαυτό του την εικόνα του «αντισυστημικού» που ήρθε να «καθαρίσει» ένα σάπιο και διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα.
Διασπείρουν με κάθε ευκαιρία τις πιο απίθανες ειδήσεις χαρακτηρίζοντας, από την άλλη, fake news οποιαδήποτε καταγγελία σε βάρος τους. Καλλιεργούν συστηματικά τον εθνικισμό και τη μισαλλοδοξία, αμφισβητούν την κλιματική αλλαγή και υποβαθμίζουν τη σοβαρότητα της πανδημίας. Υποστηρίζουν σθεναρά το δικαίωμα στην οπλοκατοχή και κόπτονται μόνο για τις ζωές των «αγέννητων μωρών», ενώ διακρίνονται για τον μισογυνισμό τους. Απευθύνονται αμφότεροι σε ό,τι πιο καθυστερημένο και συντηρητικό διαθέτουν οι κοινωνίες τους.
Ο Μπολοσονάρου αντιμετωπίζει σήμερα μια εξαιρετικά δύσκολη εκλογική μάχη. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο πρώην Πρόεδρος και υποψήφιος του Κόμματος των Εργαζομένων Ινάσιο Λούλα Ντα Σίλβα
θα είναι ο νικητής της αναμέτρησης, καθώς το προβάδισμά του έναντι του σημερινού Προέδρου ξεπερνά τις 10 ποσοστιαίες μονάδες. Ακόμη κι αν ο Λούλα δεν εκλεγεί από σήμερα, συγκεντρώνοντας πάνω από το 50% των ψήφων, το πιθανότερο είναι ότι θα το κάνει στον δεύτερο γύρο των εκλογών στις 30 Οκτωβρίου.
Κάν’ το όπως ο Τραμπ
Προκειμένου να βγει από τη δυσχερή θέση, ο απερχόμενος Πρόεδρος ανατρέχει στο εγχειρίδιο του Ντόναλντ Τραμπ για την αντιμετώπιση παρόμοιων δυσκολιών. Ο λαός είναι μαζί του, η εκλογική του νίκη είναι δεδομένη και απλώς το διεφθαρμένο πολιτικό κατεστημένο θα προσπαθήσει να την κλέψει μέσα από τα χέρια του επιστρατεύοντας όλους τους σατανικούς μηχανισμούς που διαθέτει: τον Τύπο, τις δημοσκοπήσεις, ακόμη και το ηλεκτρονικό σύστημα ψηφοφορίας.
Οπως και ο Τραμπ όταν οι δημοσκοπήσεις άρχισαν να τον εμφανίζουν πίσω από τον Τζο Μπάιντεν, ο απερχόμενος Πρόεδρος της Βραζιλίας καταγγέλλει προκαταβολικά ότι θα σημειωθεί νοθεία σε βάρος του, στρέφοντας και αυτός τα πυρά του κατά του «στημένου», όπως το χαρακτηρίζει, συστήματος ηλεκτρονικής ψηφοφορίας.
Το 1996 η Βραζιλία αντικατέστησε τις χάρτινες ψήφους με μηχανήματα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Μέσα στο καλοκαίρι, αντιδρώντας στην έκκληση του Μπολσονάρου προς τις Ένοπλες Δυνάμεις να «επιβλέψουν» τον τρόπο διεξαγωγής των εκλογών, κορυφαίοι νομικοί και πανεπιστημιακοί
της χώρας έγραψαν κοινή επιστολή για την ανάγκη υπεράσπισης της Δημοκρατίας, την οποία προσυπέγραψαν στη συνέχεια εκατομμύρια Βραζιλιάνοι.
Η στάση του στρατού
Οι ομοιότητες με τον Τραμπ σταματούν όμως κάπου εδώ. Αν ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ έφτασε στο κατώφλι ενός πραξικοπήματος με την εισβολή των οπαδών του στο Καπιτώλιο σε μια χώρα που, αν μη τι άλλο, διακρίνεται για τη θεσμική σταθερότητα της, ο Μπολσονάρου θα μπορούσε να περάσει το κατώφλι με ευκολία.
Η Βραζιλία έχει γνωρίσει τέσσερα στρατιωτικά πραξικοπήματα στην Ιστορία της, με ένα από αυτά να οδηγεί στη δικτατορία που κράτησε από το 1964 έως το 1985. Ο αμερικανικός στρατός δεν υποστήριξε την προσπάθεια θεσμικής εκτροπής του Τραμπ. Στη Βραζιλία της εύθραυστης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας και της ενδημικής πολιτικής βίας, τα πράγματα θα μπορούσαν να εξελιχθούν εντελώς διαφορετικά.
Η στρατιωτική ηγεσία έχει αρχίσει άλλωστε εδώ και εβδομάδες να εκφράζει τις δικές της αμφιβολίες για την αξιοπιστία του εκλογικού συστήματος, με αρκετούς στρατηγούς να διακρίνουν σοβαρές «αδυναμίες» σ’ αυτό. Η τακτική και οι πιέσεις είχαν ως αποτέλεσμα να δοθεί στον στρατό θέση στην Επιτροπή Διαφάνειας που συγκροτήθηκε ειδικά για να κατευνάσει τις όποιες ανησυχίες, κάτι που ενθάρρυνε τον Μπολσονάρου να ζητήσει από τους στρατηγούς να διεξαγάγουν τη δική τους, παράλληλη
καταμέτρηση των ψήφων.Τις ανησυχίες εντείνει φυσικά το στρατιωτικό παρελθόν τού (πρώην λοχαγού) Μπολσονάρου, ο θαυμασμός που έχει εκφράσει για την πολύχρονη δικτατορία και τα «επιτεύγματά» της καθώς και η έντονη συμμετοχή πολλών γαλονάδων στα Υπουργικά Συμβούλια που σχημάτισε. Ο Αλμίρ Γκαρνιέρ Σάντος, επικεφαλής του Πολεμικού Ναυτικού της Βραζιλίας, έχει δηλώσει ότι συμμερίζεται τις αμφιβολίες του Μπολσονάρου. «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι το αφεντικό μου, ο διοικητής μου, έχει το δικαίωμα να λέει ό,τι θέλει» σημειώνει.
Το μόνο που λείπει επομένως για να τιναχτεί ξανά στον αέρα η βραζιλιάνικη Δημοκρατία είναι μια απλή σπίθα. Και ο Μπολσονάρου θα μπορούσε να ανάψει ολόκληρη πυρκαγιά αν αμφισβητήσει το εκλογικό αποτέλεσμα και καλέσει -όπως έκανε και ο Τραμπ- τους «πραγματικούς πατριώτες» να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους.
Σε μια χώρα με τόσο πολυτάραχη πολιτική Ιστορία και συχνά φαινόμενα πολιτικής βίας -δύο πολιτικοί έχουν ήδη δολοφονηθεί στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας-, η κατάσταση θα μπορούσε άνετα να εκτραχυνθεί, με τους οπαδούς του Μπολσονάρου να κατεβαίνουν στους δρόμους και να συγκρούονται με τους υποστηρικτές της Δημοκρατίας.
Το μόνο που θα είχε να κάνει ο στρατός σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν να περιμένει για κάποιο διάστημα και έπειτα να παρέμβει για να «αποκαταστήσει την τάξη». Θα το κάνει άραγε αν η Βραζιλία φτάσει σ’ αυτό το σημείο;