Το Ιράν έχει ανάγκη μια μεταπολίτευση
Η ιρανική μεταπολίτευση για να πραγματοποιηθεί, πρέπει να υπερβεί δύο σημαντικά εμπόδια: την αμερικανική πολιτική κυρώσεων και περικύκλωσης του Ιράν και την απουσία κεντρικής ηγεσίας των κινημάτων πολιτικής αλλαγής
Ησημερινή εξέγερση στο Ιράν δεν είναι κεραυνός εν αιθρία, αλλά ακόμη ένας κόμβος σε μια μεγάλη διαδρομή εξεγερσιακών φαινομένων και κυμάτων διαδηλώσεων, που έχει ξεκινήσει από το Πράσινο Κίνημα το 2009 και συνεχίστηκε με μικρότερα ή μεγαλύτερα διαλείμματα το 2019 και τον Μάιο του 2022. Η ακολουθία αυτών των γεγονότων υποδεικνύουν με σαφήνεια ότι σαράντα χρόνια μετά την Ισλαμική Επανάσταση το Ιράν έχει ανάγκη μια μεταπολίτευση, δηλαδή μια σειρά ρηξικέλευθων αλλαγών στη δομή του πολιτεύματος, στην πολιτική ελίτ και στην κοινωνία. Τουλάχιστον δύο γενιές έχουν διαδεχθεί τη γενιά της Επανάστασης και του πολέμου Ιράν-Ιράκ, τη γενιά του Χαμενεΐ, του Ραϊσί, του Αχμαντινετζάντ και του Σουλεϊμανί.
Για την πλειονότητα των Ιρανών το πρόβλημα δεν εστιάζεται στον ρόλο του σιιτικού Ισλάμ στην πολιτική ως υπερέχουσας αρχής του συντάγματος και της πολιτικής. Κανένα πολιτικό κίνημα σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα αλλά και στο Πράσινο Κίνημα του 2009 δεν αμφισβήτησε τον κεντρικό πολιτικό ρόλο του Ισλάμ και των σιιτών κληρικών. Τρία είναι τα προβλήματα που αναδεικνύονται από τα κινήματα διαμαρτυρίας. Πρώτον, το ζήτημα της ελευθερίας στην κοινωνική και πολιτική συμπεριφορά και έκφραση, όπως η επιβολή της μαντίλας, η λογοκρισία στον Τύπο και την τέχνη, η συγκρότηση πολιτικών οργανώσεων και η ελεύθερη πολιτική και κοινωνική δράση. Δεύτερον, το ζήτημα της οικονομίας και της προοπτικής για τους νέους ανθρώπους. Εκατομμύρια μορφωμένοι νέοι δεν βλέπουν κανένα ελπιδοφόρο μέλλον καθώς οι κυρώσεις της Δύσης επιβάλλουν οικονομικό αποκλεισμό στο Ιράν και δεν προσφέρεται προς το παρόν διέξοδος από την Κίνα και τη Ρωσία. Τρίτον, πολύ σημαντικό, η συγκέντρωση της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας από έναν σκληρό πυρήνα ανθρώπων και οργανώσεων γύρω από τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη και τους Φρουρούς της Επανάστασης. Οι τελευταίοι όχι μόνο αποτελούν την ισχυρότερη πολιτικο-στρατιωτική οργάνωση στο κράτος, αλλά ελέγχουν άμεσα ή έμμεσα μεγάλο, αν όχι το μεγαλύτερο, μέρος της ιρανικής οικονομίας. Ο σκληρός αυτός πυρήνας είναι ουσιαστικά ανέλεγκτος και χαρακτηρίζεται από διαφθορά και αυταρχισμό.
Η ιρανική μεταπολίτευση για να πραγματοποιηθεί πρέπει να υπερβεί δύο σημαντικά εμπόδια: την αμερικανική πολιτική κυρώσεων και περικύκλωσης του Ιράν και την απουσία κεντρικής ηγεσίας των κινημάτων πολιτικής αλλαγής. Η αμερικανική πολιτική δίνει στον ηγετικό πολιτικό και θρησκευτικό πυρήνα τη δυνατότητα να εκμεταλλεύεται τον ιρανικό εθνικισμό και τον φόβο διαμελισμού της χώρας που είναι κυρίαρχος εδώ και πάνω από έναν αιώνα και να επικαλείται μια «κατάσταση πολιορκίας» να καταστέλλει τα κινήματα πολιτικής αλλαγής. Την ίδια στιγμή, απουσιάζει σήμερα ένα πολιτικό υποκείμενο, ένα κόμμα, μια οργάνωση, μια προσωπικότητα που να ενοποιεί και να δίνει κατεύθυνση και κυρίως να είναι σε θέση να χαράσσει στρατηγική και τακτική για το κίνημα διαμαρτυρίας.