You had one job...

Πώς η εταιρεία με τη δεσπόζουσα θέση στην αγορά νικελίου κατέληξε να πωλείται για ένα κομμάτι ψωμί. Το «άρμεγμα», τα ρουσφέτια και το ξεπούλημα

You had one job, λένε τα ιντερνετικά memes που περιγράφουν την άνω ποταμών ανικανότητα. Η δουλειά της ΛΑΡΚΟ είναι η παραγωγή νικελίου. Το νικέλιο είναι περιζήτητο προϊόν, καθώς χρησιμοποιείται σε ανοξείδωτες κατασκευές -όπως, π.χ., τα μαγειρικά σκεύη-, ενώ πρόκειται να γίνει ακόμα πιο περιζήτητο για την κατασκευή μπαταριών, η χρήση των οποίων θα εξαπλωθεί με την εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων. Είναι επίσης περιζήτητο λόγω του πολέμου, όπως όλες οι πρώτες ύλες: η τιμή του έχει ανεβεί 13,14% τον τελευταίο μήνα και 44,62% τον τελευταίο χρόνο. Και είναι ακόμα πιο περιζήτητο γιατί ένας από τους βασικούς παραγωγούς, η Ρωσία του Πούτιν, βρίσκεται από την άλλη μεριά του μετώπου.

Αυτό το νικέλιο, λοιπόν, από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, βρίσκεται σε μία και μοναδική χώρα: την Ελλάδα. Και στην Ελλάδα μία και μοναδική εταιρεία ασχολείται με την εξόρυξή του: η ΛΑΡΚΟ. Ο όρος «δεσπόζουσα θέση» είναι μετριοπαθής για να περιγράψει τη θέση της συγκεκριμένης επιχείρησης. Αλλά η συγκεκριμένη επιχείρηση πουλήθηκε χθες για μόλις 9 εκατομμύρια ευρώ -δηλαδή όσο τα… πόμολα των εγκαταστάσεών της-, αφού προηγουμένως το Δημόσιο διέγραψε χρέη της τάξης των 500 εκατομμυρίων και ανέλαβε να οδηγήσει 900 εργαζόμενους στην ανεργία. Το πώς φτάσαμε σ’ αυτή την κατάντια είναι ένα θέμα που αφορά την αγυρτεία, την απληστία, την ανικανότητα και τον κυνισμό του παλιού πολιτικού συστήματος. Ας μην μας κάνει εντύπωση. Αυτό που συνέβη με τη ΛΑΡΚΟ συνέβη στην πραγματικότητα με όλη τη χώρα, που το 2010 οδηγήθηκε στη χρεοκοπία.

Το μεγάλο «άρμεγμα»

Κορυφαία στιγμή σ’ αυτή την πορεία απαξίωσης είναι η συμφωνία για την προπώληση της παραγωγής νικελίου από τη διοίκηση που τοποθέτησε μετά την εκλογική νίκη του 2004 η κυβέρνηση Καραμανλή. Με βάση τη συμφωνία αυτή, που έδινε το νικέλιο προς 15.000 ευρώ τον τόνο, τη στιγμή που το κόστος εξόρυξής του ήταν 22.000 και η διεθνής τιμή του γύρω στις 30.000, η εταιρεία έφτασε να έχει, το 2008, ζημιές 120 εκατομμυρίων. Η διοίκηση καρατομήθηκε και αντικαταστάθηκε από μια νέα, η οποία αποφάσισε να περάσει καλά. Ο διευθύνων σύμβουλος Θ. Σκρέκας, πατέρας του σημερινού υπουργού Ενέργειας, αύξησε τον μισθό του από 7.000 σε 9.000 ευρώ τον μήνα, η νύφη του (και σύζυγος του σημερινού υπουργού) προσελήφθη ως υποδιευθύντρια με 4.200 ευρώ τον μήνα, ο συμπέθερος προσελήφθη επίσης ως υπεύθυνος Ασφαλείας Εγκαταστάσεων με 2.700 ευρώ, ενώ η σύμβαση του επέτρεπε να εργάζεται και από το σπίτι του στην Αθήνα. Αυτά τα στοιχεία παρουσιάστηκαν τον Ιούλιο του 2017 στη Βουλή από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ Γ. Σταθάκη, ενώ, σύμφωνα με άλλα δημοσιεύματα, οι διευθυντές της εταιρείας, που έως το 2004 ήταν 14, έγιναν μέσα σε μια νύχτα 52, με μισθούς από 5.000 έως 10.000 ευρώ και πολυτελή προνόμια, όπως εταιρικά αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού και πιστωτικές κάρτες χωρίς όριο.

Έτσι, από το 2004 έως το 2009 τα έξοδα διοικητικής λειτουργίας εκτινάχθηκαν κατά 252%, ενώ παράλληλα λειτούργησε μια δραστήρια βιομηχανία διορισμών εκλογικής πελατείας. Ακόμα και το 2014, που η χώρα βρισκόταν πια στον τέταρτο χρόνο κοινωνικής κατεδάφισης από τα Μνημόνια, στην εταιρεία έγιναν 252 προσλήψεις, ενώ 132 εργαζόμενοι πήραν προαγωγές και αυξήσεις μισθού.

Ναυάγιο και ξεπούλημα

Η κατάσταση αυτή οδήγησε τη ΛΑΡΚΟ σε καταβύθιση. Οι ζημιές και η σκανδαλώδης εκτίναξη του λειτουργικού κόστους (πλιάτσικο κατά το κοινώς λεγόμενο) οδήγησαν σε απελπιστική έλλειψη ρευστότητας και αποκλεισμό από τραπεζικές πιστώσεις. Το κράτος αναγκάστηκε να σπρώξει στο απύθμενο πηγάδι της ΛΑΡΚΟ χρήματα, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση της Ε.Ε. για παραβίαση των κανόνων ανταγωνισμού. Η εταιρεία αποκλείστηκε και από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, την ώρα που -σαν να μην έφταναν όλα τα υπόλοιπα- το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας που προμηθευόταν από τη ΔΕΗ εκτινάχθηκε.

Τον Φεβρουάριο του 2022 οι ληξιπρόθεσμες οφειλές της εταιρείας ανέρχονταν σε ύψος 500 εκατ. ευρώ. Αυτό θα μπορούσε να μην είναι πρόβλημα. Τόσα είναι και τα χρέη της Ν.Δ. στις τράπεζες, αλλά κανείς δεν το θεωρεί ανησυχητικό για τη βιωσιμότητά της, παρόλο που το κυβερνητικό κόμμα, σε αντίθεση με τη ΛΑΡΚΟ, δεν παράγει τίποτα που να έχει ζήτηση στις διεθνείς αγορές. Αλλά στην πραγματικότητα είναι πρόβλημα, και μάλιστα πολύ σοβαρό. Έτσι, η ΛΑΡΚΟ κατέληξε να πουληθεί κοψοχρονιά στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, με το Δημόσιο να επωμίζεται τα συσσωρευμένα χρέη της και μια χιλιάδα οικογένειες -στην πραγματικότητα περιοχές ολόκληρες- να εξωθούνται στην ανεργία.

Η συνέχεια του έργου είναι προβλέψιμη σαν τη δύση του ηλίου. Η εξόρυξη του νικελίου θα συνεχιστεί με εργολαβική εργασία, πληρωμένη για ένα κομμάτι ψωμί, χωρίς εγγυήσεις, ωράρια, συλλογικές συμβάσεις, συνδικαλισμούς και μέτρα ασφαλείας. Η διοίκηση θα εξακολουθήσει να είναι πολυτελής και υπεράριθμη, ενώ το «άρμεγμα» του κράτους με μορφή επιδοτήσεων και κρατικών εγγυήσεων θα αποτελεί πρωταρχικό στόχο ανεξάρτητα του πώς θα πάνε οι δουλειές.

Σε κάθε περίπτωση, το σίριαλ της απαξίωσης και της κατάντιας της ΛΑΡΚΟ θα υπάρχει για πάντα ώστε να μας υπενθυμίζει μέχρι πού φτάνουν οι ορίζοντες του μάνατζμεντ όσων ορκίζονται στην επιχειρηματικότητα και την αγορά: αρπαχτή, ρουσφέτι, ξεπούλημα. Business as usual.