Οι αιτίες των νευροεκφυλιστικών ασθενειών στο επίκεντρο της έρευνας
αναφερόμαστε σε μια μεγάλη και ετερογενή ομάδα νοσημάτων που έχουν ως κοινό παρονομαστή τη δυσλειτουργία και τον σταδιακό εκφυλισμό των νευρικών κυττάρων καθώς επίσης και των γειτονικών υποστηρικτικών κυττάρων. Τα νευρωνικά δίκτυα του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού σταδιακά καταστρέφονται, γεγονός που επηρεάζει την ικανότητα των ανθρώπων να κινούνται ή τη νοητική τους λειτουργία ή ακόμα και την ομιλία ή την αναπνοή. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων νοσημάτων είναι η νόσος Parkinson, η νόσος Alzheimer και η νόσος Huntington. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία και το ψυχολογικό και οικονομικό βάρος των ασθενών και των οικογενειών τους είναι μεγάλο. Το 2019 υπολογίζεται ότι περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, ανεξαρτήτως φύλου ή εθνικότητας, υπέφεραν από κάποια νευροεκφυλιστική διαταραχή. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί κατά πολύ κυρίως εξαιτίας της αύξησης του προσδόκιμου ζωής. Η αυξημένη ηλικία είναι, άλλωστε, ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για τα νοσήματα αυτά, που μπορεί να οφείλονται και σε περιβαλλοντικά ή γενετικά αίτια.
Πρόσφατη μελέτη ανέδειξε τους ιούς ως έναν ακόμα παράγοντα που πιθανώς συνδέεται με τον κίνδυνο εκδήλωσης κάποιας νευροεκφυλιστικής διαταραχής. Η μόλυνση από ορισμένους ιούς φαίνεται ότι αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου Alzheimer και άλλων νευροεκφυλιστικών νοσημάτων, μέσα από μηχανισμούς που δεν είναι μέχρι στιγμής κατανοητοί. Ερευνητές από ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Γερμανίας μελέτησαν τους ιατρικούς φακέλους από δύο τράπεζες βιολογικού υλικού, της Φιλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, που περιλαμβάνουν περισσότερα από 800.000 άτομα. Χρησιμοποιήθηκαν, επίσης, περισσότερα από 96.000 άτομα, ευρωπαϊκής καταγωγής και αντίστοιχης ηλικίας, χωρίς οποιαδήποτε νευροεκφυλιστική διαταραχή ως δείγματα ελέγχου. Μετά από εκτενή στατιστική ανάλυση εντοπίστηκαν 22 συσχετίσεις ανάμεσα σε ιούς και σε νευροεκφυλιστικά νοσήματα. Το πιο σημαντικό εύρημα ήταν η συσχέτιση της νόσου Alzheimer με ιούς που προκαλούν εγκεφαλίτιδα. Κοινοί ιοί που προκαλούν γρίπη με πνευμονία συσχετίστηκαν, επίσης, με πέντε νευροεκφυλιστικές νόσους. Κάποιες ιικές μολύνσεις εντοπίστηκαν σε άτομα που νόσησαν έως και 15 χρόνια μετά την έκθεση στον μολυσματικό παράγοντα. Η μελέτη επιβεβαίωσε και την ήδη καταγεγραμμένη σύνδεση ανάμεσα στον ιό Epstein-Barr και την πολλαπλή σκλήρυνση. Ωστόσο οι ερευνητές επισημαίνουν ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για να διαπιστωθεί η σχέση ανάμεσα στους ιούς και στις νευροεκφυλιστικές νόσους ώστε να αποσαφηνιστούν αυτά τα πολύπλοκα νοσήματα από τα οποία υποφέρουν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.
Πηγή:
Levine, KS; Leonard, HL; et al.
Neuron. 2022 Jan 19 do: